Kontynuujemy wakacyjną serię, w której bohaterowie naszych komiksów – rodziny FOMOwskich i JOMOwskich – przybliżają najważniejsze tematy związane z cyfrową higieną. Dziś przyjrzymy się kwestii dezinformacji w sieci. Gotowi? Zaczynamy!

Prawda czy fałsz?

Zacznijmy od wyjaśnienia samego pojęcia. Czym jest dezinformacja? To treści – artykuły, posty czy nagrania, rozpowszechniane w sposób świadomy i intencjonalny, które mają wprowadzić odbiorców w błąd i zaburzyć przekaz informacyjny. Wyróżnia je bazowanie na silnych emocjach, takich jak np.: gniew, wzburzenie, zaskoczenie, smutek czy lęk. Dlaczego? Bo to właśnie emocje są czynnikiem przyczyniającym się w największym stopniu do szerzenia fałszywych treści – a o to właśnie chodzi ich twórcom.

Dezinformacja istniała od zawsze. Fryderyk, najstarszy członek rodziny FOMOwskich, na pewno przytaczał swoim dzieciom i wnukom wiele jej przykładów sprzed lat. Dziś to oni uczą go, jak nie dać się nabrać w sieci.

Choć sam mechanizm nie jest niczym nowym, to właśnie rozwój internetu przyczynił się do powszechności zjawiska dezinformacji. W głównym stopniu dotyczy to mediów społecznościowych, które umożliwiają błyskawiczny wzrost zasięgu publikowanych materiałów. Ta, nieznana wcześniej skala, wynika ze specyfiki samych narzędzi – raz, że twórcą treści może stać się każdy, a dwa – przesyłanie informacji, udostępnianie, komentowanie nigdy wcześniej nie było łatwiejsze.

W co (nie) wierzyć?

Jak się w tym wszystkim odnaleźć, jak odróżnić widomości prawdziwe od fałszywych? Przede wszystkim należy znać kilka podstawowych zasad i kierować się nimi oraz zachęcać do tego samego innych – również nastolatków. Wiedzą o tym rodzice zarówno w rodzinie FOMOwskich, jak i JOMOwskich. Na co zwracają uwagę swoim dzieciom w kontekście dezinformacji?

Oto kilka przykładów:

  • Sprawdzone źródła – czyli znane media, kanały ekspertów i profesjonalnych dziennikarzy. W cyfrowym świecie każdy może pretendować do miana „lidera opinii”. Nie każdy nim jednak jest. Dlatego to ważne, żeby weryfikować, skąd pochodzą informacje, które uznajemy za wiarygodne. Czy aby na pewno autor jest odpowiednią osobą do wypowiadania się na dany temat? Czy możemy mu wierzyć? Co potwierdza przedstawione przez niego fakty? Warto zadawać sobie takie pytania.
  • Informacja a opinia – pamiętajcie, że to nie to samo. Informacja powinna być zawsze możliwa do zweryfikowania, faktograficzna, obiektywna. Opinia dla odmiany jest nacechowana konkretnym punktem widzenia, określoną interpretacją i oceną faktów. Dlatego – nie mylcie tych dwóch pojęć.
  • Emocje na wodzy – to bardzo ważne, aby zachować spokój. Nawet, jeżeli stykacie się z materiałami o sensacyjnym charakterze i natychmiast chcecie podzielić się nimi z innymi, zastanówcie się nad tym dwa albo i trzy razy. Czy to możliwe, że mamy do czynienia z manipulacją faktami? Czy da się to sprawdzić? Spróbujcie odpowiedzieć sobie najpierw na te pytania.

Codzienna edukacja

Dezinformacja jest zjawiskiem, które wciąż przybiera na sile. Warto znać mechanizmy, na których bazuje, ale także na bieżąco aktualizować wiedzę.

Polecamy Waszej uwadze nasz bezpłatny kurs: „(Dez)informacja, czyli w co wierzyć w internecie”, który znajdziecie na platformie OSE IT Szkoła. Został stworzony z myślą o nauczycielach, ale skorzystać z niego może każdy zainteresowany. Stworzyliśmy go właśnie po to, aby pomóc innym lepiej zrozumieć mechanizmy manipulacyjne i podpowiedzieć, jak je rozpoznawać.

Kurs składa się z pięciu modułów:

  • Moduł 1. Czym jest dezinformacja i czy warto szukać prawdy w internecie?
  • Moduł 2. Na czym polegają działania dezinformacyjne?
  • Moduł 3. Dlaczego dezinformacja szerzy się w mediach społecznościowych?
  • Moduł 4. Jak rozpoznać nieprawdę w internecie, z jakich narzędzi korzystać i jak reagować na dezinformację?
  • Moduł 5. Jak rozmawiać o dezinformacji z uczniami i na co zwracać ich uwagę?

Mamy nadzieję, że Was zainteresuje!

Niezmiennie zachęcamy także do śledzenia kolejnych wydarzeń z życia naszych komiksowych bohaterów. Zaglądajcie na platformę OSE IT Szkoła – już niedługo w Wasze ręce trafią nowe materiały z udziałem FOMOwskich i JOMOwskich!

Inne aktualności

Zobacz więcej

Programowanie dla każdego

06.06.2025

Już wkrótce – bo 8 czerwca – Dzień Informatyka. To dobra okazja, by zastanowić się, jak najlepiej przygotować dzieci do życia w świecie, który z roku na rok staje się coraz bardziej cyfrowy.

Temat lekcji: cyberzagrożenia

30.05.2025

Wirtualny świat kusi, ale bywa też miejscem, w którym łatwo się zagubić, zostać zranionym lub zmanipulowanym. Rolą nauczyciela jest nie tylko pokazywać możliwości globalnej sieci, lecz także uczyć uważności, odpowiedzialności i troski o cyfrowe bezpieczeństwo.

Temat lekcji: cyfrowy ślad

14.05.2025

Czy warto dbać o anonimowość w sieci? Jak wspierać uczniów w świadomym kreowaniu swojej obecności w internecie? Skorzystajcie z naszych materiałów edukacyjnych i przeprowadźcie lekcję na temat zarządzania swoimi cyfrowymi śladami!

Kursy wybrane dla Ciebie

Wybierz poziom edukacyjny i sprawdź spersonalizowane rekomendacje kursów.