Sztuczna inteligencja (SI), ang. artificial inteligence (AI), staje się coraz ważniejszym elementem współczesnej edukacji. Wspiera nauczycieli w przygotowywaniu lekcji, pomaga uczniom rozwijać umiejętności i personalizuje proces nauczania. Choć jej możliwości są imponujące, warto pamiętać, że każde narzędzie – nawet tak zaawansowane – wymaga odpowiedzialnego podejścia.

Badania przeprowadzone w 2023 r. przez Impact Research wskazują, że nauczyciele częściej korzystają z Chatu GPT niż uczniowie – 51% nauczycieli przyznało, że używa Chatu GPT, a 40% z nich korzysta z niego przynajmniej raz w tygodniu. Natomiast tylko 22% uczniów stwierdziło, że używa tej technologii raz w tygodniu lub częściej. Co więcej, większość uczniów (63%) i nauczycieli (72%) zgadza się, że „Chat GPT to kolejny przykład tego, dlaczego we współczesnym świecie nie możemy dalej działać w szkołach po staremu”. Większość uczniów uważa, że technologia może im pomóc stać się lepszymi uczniami (68%) i szybciej się uczyć (75%). Ponadto większość nauczycieli (71%) i uczniów (65%) zgadza się z twierdzeniem, że „Chat GPT będzie niezbędnym narzędziem do osiągnięcia przez uczniów sukcesu na studiach i w miejscu pracy" (PARP, 2023). Jakie korzyści przynosi SI uczniom i nauczycielom, a jakie wyzwania stawia przed współczesną szkołą?

Jak AI wspiera uczniów i nauczycieli?

Nowoczesne narzędzia oparte na AI potrafią dostosowywać materiały dydaktyczne do indywidualnych potrzeb uczniów, monitorować ich postępy w czasie rzeczywistym, a nawet analizować trudności, z jakimi się zmagają. Dzięki temu nauczyciele zyskują możliwość bardziej precyzyjnego reagowania na potrzeby swoich podopiecznych.

AI może też automatyzować rutynowe zadania, takie jak ocenianie testów czy rejestrowanie obecności. Ponadto wirtualni asystenci i chatboty oferują wsparcie edukacyjne przez 24 godziny na dobę, wyjaśniając trudne pojęcia i dostarczając dodatkowe zasoby edukacyjne w dowolnym momencie.

Czy jest się czego obawiać?

Mimo wielu zalet sztuczna inteligencja nie jest wolna od wyzwań. Jednym z najważniejszych jest kwestia ochrony prywatności i bezpieczeństwa danych. AI często wymaga dostępu do dużej ilości informacji, co rodzi pytania o ich właściwe przechowywanie i wykorzystywanie.

Nadmierne poleganie na technologii może także prowadzić do osłabienia kompetencji miękkich, takich jak krytyczne myślenie czy umiejętności interpersonalne. Dlatego niezbędne jest świadome korzystanie z narzędzi sztucznej inteligencji – tak, by były wsparciem, a nie zastępstwem dla tradycyjnych metod nauczania i budowania relacji międzyludzkich.

Jak Chat GPT może pomagać w szkole?

Chat GPT, zaawansowany model językowy, to przykład narzędzia AI, które wspiera uczniów i nauczycieli. Dla uczniów może być pomocnym źródłem wiedzy – wyjaśnia trudne zagadnienia, sugeruje kolejne kroki w rozwiązywaniu problemów czy pomaga w planowaniu nauki. Nauczycielom ułatwia przygotowanie scenariuszy lekcji, tworzenie quizów czy analizowanie materiałów dydaktycznych.

Mimo wielu zalet Chat GPT nie zastępuje nauczyciela ani ucznia w myśleniu – jego zadaniem jest wspieranie procesu edukacyjnego. Uczniowie powinni rozumieć, że korzystanie z narzędzi AI to nie „drogowskaz”, ale „kompas” – coś, co pomaga obrać kierunek, ale nie prowadzi za rękę.

Jak odpowiedzialnie korzystać z AI?

Sztuczna inteligencja to narzędzie, które może przynieść wiele korzyści, ale wymaga odpowiedzialnego podejścia. W rękach świadomego nauczyciela staje się potężnym wsparciem edukacyjnym. Ważne jest jednak, by uczniowie i pedagodzy wiedzieli, jak korzystać z niej z rozwagą, by technologia służyła ich rozwojowi, a nie zastępowała samodzielne myślenie.

O czym warto pamiętać?

• Uczcie krytycznego myślenia – zachęcajcie uczniów, by zadawali pytania i kwestionowali uzyskane odpowiedzi, zamiast traktować je jako ostateczną prawdę.
• Zwracajcie uwagę na ochronę danych osobowych – przypominajcie, że nigdy nie należy podawać swoich danych ani innych informacji, które mogłyby zostać niewłaściwie wykorzystane.
• Korzystajcie z AI jako wsparcia, nie zastępcy – traktujcie technologie jako narzędzia ułatwiające pracę, ale nie rezygnujcie z bezpośredniego kontaktu z uczniami.
• Promujcie etyczne korzystanie z technologii – jasno określajcie zasady, jak można wykorzystywać sztuczną inteligencję w nauce, aby unikać oszustw i zależności od technologii.
• Weryfikujcie informacje – pokazujcie uczniom, jak sprawdzać dane uzyskane np. z modeli językowych w innych źródłach, pomagajcie im rozwijać umiejętności badawcze.
• Rozmawiajcie o zagrożeniach – otwarcie omawiajcie potencjalne ryzyka związane z używaniem AI, takie jak błędne informacje, uprzedzenia algorytmów czy brak prywatności.
• Bądźcie na bieżąco – regularnie poszerzajcie swoją wiedzę na temat nowych narzędzi i technologii, aby efektywnie wspierać uczniów.

O sztucznej inteligencji na OSE IT Szkole

Sztuczna inteligencja bezsprzecznie może stać się ciekawym tematem Waszych zajęć z uczniami. Jako że jej zdobycze otaczają nas zewsząd i coraz częściej z nich korzystamy, warto wiedzieć, od czego wszystko się zaczęło i na jakiej zasadzie możemy używać tej niezwykłej technologii.

Na OSE IT Szkole mamy aż 27 bezpłatnych kursów poświęconych sztucznej inteligencji – zarówno dla starszych, jak i młodszych dzieci. Przygodę z SI oczywiście warto zacząć od podstaw. Na początek polecamy kurs z cyklu „Wprowadzenie do sztucznej inteligencji”. Dzięki tym materiałom dowiecie się, jakie były początki SI, poznacie podstawowe definicje, zapoznacie się z wynikami eksperymentów, które miały sprawdzić, czy maszyna może zachowywać się inteligentnie. Nasze kursy wprowadzą Was w pasjonujący świat SI i… rozbudzą ciekawość. Bardziej zaawansowanych zachęcamy do skorzystania z kolejnych e-kursów – z cyklu „Uczenie maszynowe”, „Uczenie nadzorowane” i „Aspekty prawne i etyczne sztucznej inteligencji”.

Źródła:

„AI w edukacji – przewodnik dla nauczycieli”, artykuł na stronie Krakowskiego Instytutu Rozwoju Edukacji (kire.pl) [online, dostęp dn. 26.11.2024].

„Inteligencja sztuczna czy prawdziwa”, artykuł na platformie OSE IT Szkoła [online, dostęp dn. 26.11.2024].

PARP, (2023), „Rynek pracy, edukacja, kompetencje. Wykorzystanie sztucznej inteligencji w edukacji” [online, dostęp dn. 26.11.2024].