W serii „Letnia Akademia OSE 2023” przyszedł czas na ostatni temat związany z cyberbezpieczeństwem. Po phishingu i dezinformacji zajmiemy się oszustwami internetowymi, których ofiarą możemy paść nie tylko w wakacje. Takie ataki mogą przybierać różne formy – np. fałszywych wiadomości w mediach społecznościowych czy e-maili nakłaniających nas do przekazania wrażliwych danych. Jak zatem ustrzec się internetowych złodziei i naciągaczy?

Fałszywe inwestycje

Jedną z popularniejszych obecnie form oszustwa są oferty fałszywych inwestycji. Przestępcy podszywają się tutaj pod znane instytucje, np. banki, i próbują nakłonić ofiary do zainwestowania dużych sum, które w założeniu mają zwrócić się z nawiązką. Takie oferty możemy znaleźć w wyszukiwarkach, w mediach społecznościowych, mogą do nas trafić także w wiadomościach e-mail (koniecznie przypomnijcie sobie naszą niedawną aktualność o phishingu!).

Oszuści chcą nakłonić nas do kliknięcia w link prowadzący do strony, gdzie konieczne jest podanie danych osobowych, lub do pobrania oprogramowania do zdalnej obsługi. Obydwie drogi prowadzą do jednego celu: uzyskania naszych danych osobowych, danych do logowania oraz kradzieży środków z konta.

Fałszywe reklamy w wyszukiwarce

Nierzadko zdarza się, że kampanie phishingowe docierają do nas w formie reklam w wyszukiwarkach. Takie fałszywe strony są pozycjonowane na pierwszych miejscach w wynikach wyszukiwania, dlatego łatwo do nich dotrzeć i złapać się na haczyk przestępców. Sprawy nie ułatwia też fakt, że do złudzenia przypominają te oryginalne – witryny banków, sklepów, producentów oprogramowania.

Dlatego zanim klikniecie w pierwszy wynik wyszukiwania, upewnijcie się czy jest to strona, którą faktycznie chcecie odwiedzić. Jak to zrobić? Sprawdźcie, czy w adresie nie ma np. literówki, zastanówcie się, czy żaden element witryny nie wzbudza Waszego niepokoju.

Fałszywe sklepy internetowe i aukcje

„Okazja – wyprzedaż na cały asortyment”, „Tylko dziś: minus 90% na wszystko!”: takie hasła w sklepach internetowych nie wróżą niczego dobrego. Choć zakupy online są o wiele wygodniejsze i szybsze niż tradycyjne, warto pamiętać o tym, że również w sieci możemy paść ofiarą złodziei.

Nie dajcie się skusić wyjątkowym ofertom i zawsze przed dodaniem rzeczy do koszyka dokładnie przyjrzyjcie się stronie sklepu. Nie znaleźliście regulaminu i danych kontaktowych? Brakuje informacji o różnych metodach płatności i sposobach zwrotu? Uważajcie! Jeśli Wasz niepokój potwierdzą też negatywne opinie innych klientów – koniecznie poszukajcie innego sklepu.

Zasadzki mogą czekać na Was też w serwisach aukcyjnych i zakupowych. Wystrzegajcie się sprzedających, którzy chcą kontaktować się z Wami poza oficjalną platformą. Nie przesyłajcie im kodów BLIK, nie przelewajcie pieniędzy bezpośrednio na ich konta, nie klikajcie w linki, które Wam przesyłają.

Fałszywe zwycięstwa

Lubimy dostawać dobre wiadomości – to naturalne. Jednak nie wszystkimi powinniśmy tak samo się cieszyć. Z dużą dozą niepewności podchodźcie do e-maili, które informują o atrakcyjnych nagrodach w konkursach, w których nie braliście udziału. Wiadomość o dużym spadku po nieznanym krewnym? Informacja o intratnej ofercie pracy? Jeśli cokolwiek w treści e-maila wyda Wam się „zbyt piękne, by mogło być prawdziwe”, raczej właśnie takie jest.

Co jeszcze może świadczyć o zasadzce? Konieczność dopłaty „za dostawę” nagrody lub uczestnictwa w spotkaniu promocyjnym. Zwróćcie też uwagę na niepokojące zachowania „organizatora” konkursu: wysyłanie niespersonalizowanych e-maili z błędami językowymi czy próby wyłudzenia Waszych danych osobowych.

Fałszywe oferty matrymonialne

W mediach społecznościowych oraz w aplikacjach randkowych oprócz szczęścia w życiu osobistym możecie spotkać też oszustów matrymonialnych. Wykorzystując Waszą samotność i – niestety – dobre cechy charakteru, będą próbowali wyłudzić od Was pieniądze. W jaki sposób? Być może opowiedzą Wam wzruszającą historię, może będą chcieli pożyczyć od Was środki na leczenie. Wszelkimi sposobami postarają się wzbudzić Wasze współczucie, a potem bezlitośnie wykorzystają Wasze zaufanie.

Zawsze, gdy poznajecie kogoś nowego w internecie, stosujcie wobec niego zasadę ograniczonego zaufania. Nie wysyłajcie pieniędzy znajomym z sieci. Uważajcie też na relacje, które trwają długo, ale z różnych powodów nigdy nie dochodzi do spotkania „na żywo”. 

Jak unikać oszustów?

Tak jak to często bywa w cyberprzestrzeni, także i tutaj silną bronią będzie Wasz zdrowy rozsądek i nieuleganie emocjom. Odrobina zimnej krwi może uchronić Was przed przykrymi konsekwencjami działań internetowych oszustów.

Na co powinniście uważać? Na wszelkie podejrzane próby kontaktu w internecie: za pośrednictwem osobistych bądź służbowych kont e-mail, serwisów społecznościowych, a nawet aplikacji randkowych. Niech nie zwiedzie Was obietnica szybkiej wygranej, informacja o dużym spadku czy zbyt atrakcyjnej ofercie pracy! Uważajcie również na fałszywe sklepy internetowe, w których „płacimy tylko za dostawę”, a także intratne inwestycje. Zawsze zastanawiajcie się (i sprawdzajcie) dwa razy, zanim dokonacie jakichkolwiek transakcji! 

Więcej szczegółowy informacji znajdziecie w naszym poradniku „ABC cyberbezpieczeństwa” oraz w biuletynie OUCH! „Najpopularniejsze oszustwa w serwisach społecznościowych”.