Już za chwilę święta, a Wam brakuje pomysłu na prezent dla dziecka? Możliwe, że pomyślicie o grze cyfrowej: to w końcu dla wielu osób na całym świecie jeden z ulubionych sposobów spędzania wolnego czasu. Dobrze dobrana gra pomoże zdobyć praktyczne umiejętności, rozwijać zainteresowania i pasje, wzmacniać kompetencje społeczne, a czasami nawet budować przyjaźnie. Jednak czy wszystkie gry są bezpieczne…?

Gry cyfrowe: co wybrać i dlaczego warto?

Gry można podzielić na wiele gatunków – każdy znajdzie coś dla siebie. Biorąc pod uwagę cel gier, można za poradnikiem „Nastolatki i gry cyfrowe” wymienić osiem ich głównych gatunków: strategiczne, fabularne, przygodowe, zręcznościowe, sportowe, symulacyjne, logiczne i edukacyjne.

Zależnie od rodzaju, gry niosą za sobą szereg korzyści. Dobrze dobrana gra będzie treningiem dla mózgu, pozwoli zdobyć wiele umiejętności, a nawet wiedzę, pomoże rozwijać kompetencje społeczne, będzie kształtować kreatywność, a także zdolności motoryczne. Grając w gry, dzieci uczą się podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów, budują poczucie własnej skuteczności, ćwiczą czytanie ze zrozumieniem, sprawne liczenie, a nawet powtarzają obcojęzyczne słówka.  

Gry cyfrowe: na co uważać?

Wybierając grę dla dziecka, warto jednak pamiętać o tym, że gaming jest nie tylko świetną rozrywką, ale może też wiązać się z niemałym ryzykiem. Nadmierne używanie gier może wpływać na problemy ze zdrowiem (m.in. ze wzrokiem czy kręgosłupem), a także powodować uzależnienie lub ułatwiać nawiązywanie niebezpiecznych kontaktów.

Już na samym początku przygody młodego gracza  wirtualnym świecie powinniście pamiętać o szczerej rozmowie i ustaleniu zasad zdrowego grania. Pozwoli to m.in. na wypracowanie egzekwowalnych w przyszłości zasad, a także ukierunkuje na tytuły dostosowane do wieku dziecka.

Gry cyfrowe: jak wybrać?

Istotną wskazówką przy poszukiwaniu odpowiedniej gry będą dla Was wskazania ogólnoeuropejskiego systemu klasyfikacji gier PEGI (Pan-European Game Information). Pamiętajcie jednak, że rating PEGI podaje jedynie informację, czy gra jest właściwa dla danego wieku, nie uwzględnia natomiast poziomu jej trudności – jako PEGI 3 może być oceniona np. trudna gra ekonomiczna, ponieważ nie zawiera treści nieodpowiednich dla dzieci.

W systemie PEGI znajdziecie dwa rodzaje informacji: oznaczenia wiekowe (w sumie pięć) oraz deskryptory treści, czyli oznaczenia zawartości gry (łącznie osiem). W wersjach pudełkowych te pierwsze znajdują się na opakowaniu gry z obu stron, natomiast drugie – z tyłu.

Oznaczenia wiekowe w systemie PEGI*:

• PEGI 3: gra odpowiednia dla wszystkich grup wiekowych. Nie powinna zawierać treści, języka lub sytuacji, które mogą przestraszyć dziecko. Może występować w niej pewna ilość przemocy (w komicznym lub dziecięcym kontekście).
• PEGI 7: gra może zawierać dźwięki lub sceny mogące przerazić młodsze dzieci. Dopuszczalne są bardzo łagodne formy przemocy (niedosłowne, nieprzedstawione szczegółowo, nierealistyczne).
• PEGI 12: w tak oznaczonych grach może być pokazana przemoc wobec postaci fantastycznej nieco bardziej dosłownie i/lub przemoc wobec postaci o ludzkim wyglądzie. Mogą pojawić się również wulgaryzmy o łagodnym charakterze lub elementy nagości. Obecne mogą być również gry hazardowe, które w rzeczywistości są rozgrywane w kasynach lub punktach gier (np. gry karciane, w które w rzeczywistości gra się na pieniądze).
• PEGI 16: sceny przemocy lub seksualne wyglądają w tych grach tak jak w rzeczywistości. Gry mogą zawierać bardziej rażące wulgaryzmy, treści o grach losowych, paleniu tytoniu, piciu alkoholu lub zażywaniu narkotyków.
• PEGI 18: gry przeznaczone wyłącznie dla dorosłych. Poziom przemocy jest daleko posunięty, gry mogą pokazywać zabijanie bez oczywistego motywu lub przemoc wobec bezbronnych postaci. Do tej kategorii zalicza się również gry gloryfikujące zażywanie narkotyków i pokazujące dosłownie sceny seksualne.

Deskryptory treści w systemie PEGI*:

• Violence: gra zawiera sceny przemocy. Mogą być one przedstawione bez szczegółów i w nierealistyczny sposób (PEGI 7), zawierać przemoc w fantastycznym otoczeniu lub nierealistyczną przemoc wobec postaci o ludzkim wyglądzie (PEGI 12). Gry oznaczone PEGI 16 i PEGI 18 zawierają zdecydowanie bardziej realistyczne obrazy przemocy.
• Bad language: gra zawiera wulgaryzmy. W PEGI 12 mają one łagodniejszy charakter, w PEGI 16 i PEGI 18 są bardziej dosadne, mogą odwoływać się do seksu lub bluźnierstwa.
• Fear: gra zawiera obrazy lub dźwięki, które mogą przestraszyć dzieci (PEGI 7) lub budzić grozę, nie prezentuje jednak treści wskazujących na przemoc (PEGI 12).
• Gambling: w grze znajdują się elementy zachęcające do gier hazardowych lub objaśniające ich zasady. Zawiera ona symulacje losowych gier hazardowych, w które w rzeczywistości można zagrać w kasynie lub punkcie gier (PEGI 12, PEGI 16, PEGI 18).
• Sex: gra ukazuje pozy seksualne lub zawiera odwołania do seksu (PEGI 12), występuje w niej nagość o charakterze erotycznym lub stosunek płciowy z niewidocznymi organami płciowymi (PEGI 16) czy dosłowna aktywność seksualna (PEGI 18). Sceny nagości bez kontekstu seksualnego nie wymagają specjalnego ratingu wiekowego, a deskryptor nie jest wówczas konieczny.
• Drugs: gra odnosi się do zażywania narkotyków, picia alkoholu, palenia tytoniu lub pokazuje takie czynności. Gry z tego rodzaju deskryptorem noszą zawsze znaki PEGI 16 lub PEGI 18.
• Discrimination: gra zawiera sceny ze stereotypami (o charakterze etnicznym, religijnym, nacjonalistycznym i in.), które mogą nawoływać do nienawiści. Takie treści są zawsze opatrzone znakiem PEGI 18 (i mogą stanowić naruszenie krajowych przepisów prawa karnego).
• In-game purchases: w 2018 r. PEGI wprowadziło oznaczenie informujące zawartych w grze mikropłatnościach (możliwość zakupu walut premium, subskrypcji, loot boxów, poziomów bonusowych, przepustek sezonowych i innych płatnych udogodnień).

A może… szachy?

Na grach cyfrowych nie kończy się jednak świat gier. Doskonałym wyborem będą też szachy – gwarantujemy, że zainteresują i młodszych, i starszych! Jak wiadomo, królewska gra wpływa pozytywnie na swoich graczy, którzy poprawiają umiejętności arytmetyczne, kształtują umiejętność krytycznego myślenia oraz kompetencje naukowo-techniczne i społeczne, a nawet zwiększają iloraz inteligencji.

Jeśli Wasze dzieci znajdą pod choinką szachownice, pokażcie im, jak łatwo mogą nauczyć się zasad gry – odwiedźcie razem naszą bezpłatną platformę e-learningową OSE IT Szkoła. Mamy tam dla Was trzyczęściowy „Kurs podstawowy gry w szachy”,  dzięki któremu młodzi adepci królewskiej gry nauczą się najważniejszych elementów taktycznych i będą w stanie rozegrać swoje pierwsze samodzielne partie. Trzymamy kciuki!

* Witkowska M., (2021), „Nastolatki i gry cyfrowe”, Warszawa: NASK – Państwowy Instytut Badawczy [online, dostęp z dn. 14.12.2023].