W poprzedniej „Lekcji o cyberbezpieczeństwie” przybliżyliśmy Wam jeden ze scenariuszy zajęć dostępnych w naszym kursie „(Dez)informacja, czyli w co wierzyć w sieci”. Dziś pokażemy Wam jego drugi wariant, z którym z łatwością zorganizujecie angażującą lekcję dla uczniów klas 7–8.

Jak nieprawdziwe treści wpływają na nasze życie? Czy wszystkie źródła informacji są wiarygodne? Na jakich zasadach działają organizacje fact-checkingowe? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie podczas zajęć organizowanych z pomocą naszego materiału edukacyjnego „Nie wszystko złoto, co się świeci”!

Dzieci i młodzież a dezinformacja

Być może zastanawiacie się, czy fałszywe treści i techniki manipulacyjne to dobre tematy do rozmów z uczniami już w szkole podstawowej. Rozwiewamy Wasze wątpliwości – jak najbardziej tak! Co więcej, dezinformacja to problem częstszy, niż mogłoby się wydawać, i w dużym stopniu dotyczy też najmłodszych internautów. Spójrzmy na statystyki*:

  • Według badań NASK, prowadzonych na dorosłych i młodzieży w wieku 15 lat i starszej, już prawie co czwarty internauta dostrzega dezinformację w sieci.
  • Z badań wynika też, że 37% badanych nigdy nie sprawdza wiarygodności informacji.
  • Badanie UNICEF wykazało, że przynajmniej raz w tygodniu styczność z dezinformacją ma trzy czwarte osób w wieku 14–24 lata.
  • Tylko 2% dzieci odróżnia prawdziwe treści od fałszywych.

Młodszym uczniom warto tłumaczyć, że nie wszystko, z czym stykają się w telewizji, internecie czy innych mediach, jest prawdziwe. Starszym – przedstawiać pojęcie dezinformacji i jej konsekwencje w codziennym życiu. Pokazujcie im, jakie są cele działań dezinformacyjnych, jakie metody wykorzystują osoby rozpowszechniające dezinformację, gdzie mogą się zetknąć ze zmanipulowanymi wiadomościami. Uczniowie klas 5–7 powinni już rozumieć, jakie konsekwencje niesie za sobą powielanie fałszywych treści i dlaczego trzeba się starać weryfikować newsy znalezione w internecie.

Powiedzcie „nie” dezinformacji!

Nauka odróżnianie prawdziwych i fałszywych informacji to długi i złożony proces. Nie ma uniwersalnej recepty, która pomoże uczniom odnaleźć się w potoku newsów, są jednak wskazówki, które im to ułatwią. Przypominajcie uczniom, że:

  • Nie wolno bezgranicznie wierzyć we wszystko, co przeczytamy czy zobaczymy w jednym źródle. Szukajmy kolejnego, najlepiej takiego, które pokazuje inną perspektywę.
  • Warto starać się docierać do pierwotnego źródła informacji, zwłaszcza jeśli mamy do czynienia np. z fragmentem czyjejś wypowiedzi, który mógł zostać wyrwany z kontekstu.
  • Należy nieufnie podchodzić do szokujących nagłówków i innych wiadomości, które budzą skrajne emocje.
  • Warto korzystać z narzędzi pomocnych podczas weryfikowania prawdziwości informacji oraz z serwisów fact-checkingowych, które publikują jedynie potwierdzone doniesienia i dementują fake newsy.
  • Lepiej powstrzymać się od podawania dalej niepotwierdzonej informacji.

Nie wszystko złoto, co się świeci

Zaproście uczniów do sprawdzenia wiedzy o dezinformacji w praktyce. Wykorzystajcie ćwiczenia opisane w naszym scenariuszu:

  • Zastanówcie się nad cechami fake newsów i przygotujcie wspólnie „Checklistę uważnego internauty”, która będzie przypominać, na co warto zwracać szczególną uwagę, gdy zetkniemy się w sieci z podejrzaną informacją.
  • Spróbujcie pobawić się w fact-checkerów – wybierzcie news i postarajcie się zweryfikować jego prawdziwość w różnych źródłach.
  • Przeprowadźcie sąd nad fake newsem i przygotujcie argumenty do dyskusji o tym, co się dzieje, gdy powielamy nieprawdziwe treści online, oraz jak dezinformacja może zmieniać nasze codzienne życie.

Możecie skorzystać także z naszych innych materiałów: ulotki „Fake newsy, bańki informacyjne, teorie spiskowe”, konspektu zajęć „Fake newsy i dezinformacja – o tym warto porozmawiać w szkole” czy infografiki „Jak rozpoznać fake newsa?”. Nie dajcie się epidemii dezinformacji!

 

* Dane zaczerpnięte z kursu „(Dez)informacja, czyli w co wierzyć w sieci” (moduł 5), dostępnego na platformie OSE IT Szkoła.

Inne aktualności

Zobacz więcej

Temat lekcji: manipulacje w sieci i teorie spiskowe

13.06.2025

Nikt z nas nie jest w pełni odporny na dezinformację, ale młodzi ludzie, z racji wieku, ulegają jej najczęściej. Skorzystajcie z materiałów dostępnych na OSE IT Szkole i pomówcie z uczniami o teoriach spiskowych i manipulacjach!

Programowanie dla każdego

06.06.2025

Już wkrótce – bo 8 czerwca – Dzień Informatyka. To dobra okazja, by zastanowić się, jak najlepiej przygotować dzieci do życia w świecie, który z roku na rok staje się coraz bardziej cyfrowy.

Temat lekcji: cyberzagrożenia

30.05.2025

Wirtualny świat kusi, ale bywa też miejscem, w którym łatwo się zagubić, zostać zranionym lub zmanipulowanym. Rolą nauczyciela jest nie tylko pokazywać możliwości globalnej sieci, lecz także uczyć uważności, odpowiedzialności i troski o cyfrowe bezpieczeństwo.

Kursy wybrane dla Ciebie

Wybierz poziom edukacyjny i sprawdź spersonalizowane rekomendacje kursów.