W marcu swoją premierę na OSE IT Szkole miał nasz nowy bezpłatny kurs dla nauczycieli „(Dez)informacja, czyli w co wierzyć w internecie?”. Możecie dowiedzieć się z niego, na czym polegają działania dezinformacyjne, jakich metod używają oszuści, jak rozpoznać nieprawdę w internecie, z jakich narzędzi korzystać i jak reagować na dezinformację. W ostatnim z pięciu modułów kursu znajdziecie wskazówki pomocne podczas lekcji z uczniami – podpowiadamy, jak rozmawiać z nimi o fałszywych treściach w sieci i na co zwracać ich uwagę.

Jeśli szukacie inspiracji do przeprowadzenia takich zajęć, skorzystajcie z zawartych w kursie scenariuszy. W naszym cyklu „Lekcja o cyberbezpieczeństwie” będziemy je Wam kolejno przybliżać. Zaczynamy od scenariusza „Nie wszystko złoto, co się świeci” w wariancie dla uczniów klas 4–6 szkoły podstawowej.

Czy z uczniami warto rozmawiać o dezinformacji?

Odpowiedź na to pytanie może być tylko jedna: oczywiście, że tak! Młodzi ludzie są najbardziej podatni na nieprawdziwe informacje – ze względu na swoje niewielkie doświadczenie nie potrafią rozróżniać fałszywych informacji od rzetelnych wiadomości. Sprawy nie ułatwiają coraz trudniejsze do rozpoznania zmanipulowane teksty i obrazy, które funkcjonują w internecie na równi z wiarygodnymi doniesieniami.

Badania wykazują, że tylko 2% dzieci odróżnia prawdziwe treści od fałszywych (Howard i in., 2021). Nawet jako dorośli często mamy kłopot z jednoznacznym stwierdzeniem, czy dana informacja jest prawdziwa, a dzieciom i młodzieży jest jeszcze trudniej. Zamiast straszyć falą dezinformacji online, zachęcajcie uczniów do zadawania pytań, do podawania w wątpliwość zasłyszanych teorii, do samodzielnego szukania odpowiedzi. Nauka krytycznego myślenia to bardzo ważna lekcja, którą młodzi powinni wynieść ze szkoły!

Każda okazja jest dobra, by pokazać, jak ważne jest świadome podchodzenie do otaczających nas informacji. Wyrabianie mądrych postaw można zacząć już od pierwszej klasy szkoły podstawowej – pokazywać, że nie ma głupich pytań i że nie wszystko, co widzimy np. w telewizji, jest prawdziwe. Nieco starszym warto przedstawić pojęcie dezinformacji i jej konsekwencje w codziennym życiu oraz wytłumaczyć, gdzie można zetknąć się ze zmanipulowanymi treściami.

Lekcja ze scenariuszem

Z uczniami klas 4–6 szkoły podstawowej możecie zorganizować lekcję z naszym scenariuszem „Nie wszystko złoto, co się świeci”. Zebrane w nim zadania pomogą dzieciom zapoznać się z różnymi rodzajami nieprawdy, przypomną, że zdjęcia nie są niezbitym dowodem na to, że coś istnieje, jest prawdziwe lub się wydarzyło, a także nauczą się, że warto szukać informacji w różnych źródłach.

Podczas zajęć powiedzcie uczniom koniecznie, że:

  • Z fałszywymi informacjami można spotkać się także w internecie i niestety nie można wierzyć we wszystko, co zobaczymy lub przeczytamy w sieci.
  • Warto dociekać prawdy, gdy jakieś zdjęcie, artykuł czy filmik wydają się podejrzane, nieprawdopodobne.
  • Proces dochodzenia do prawdy – również tej online – jest bardzo ważny i na tej drodze łatwo jest zabłądzić. Żeby się czegoś dowiedzieć lub zweryfikować, czy jakieś informacje są wiarygodne, trzeba pytać. Nie ma głupich pytań, bo każde może przybliżyć do prawdy!

Pamiętajcie, że walka z dezinformacją w szkole nie polega tylko na dodawaniu do planu zajęć kolejnych lekcji poświęconych nieprawdzie w internecie. Ochrona przed szkodliwymi treściami online wiąże się przede wszystkim z nauką krytycznego myślenia i zaszczepianiem ciekawości świata!

O dezinformacji w szkole

O fałszywych treściach w sieci możecie (i powinniście) rozmawiać ze wszystkimi uczniami. Zachęcamy Was przy tym do korzystania z naszych materiałów, w których znajdziecie niezbędne informacje. Oprócz kursu „(Dez)informacja, czyli w co wierzyć w internecie?” i zawartych w nim scenariuszy przygotowaliśmy dla Was także:

Nie dajcie się złapać w sidła dezinformacji!

                                                 

Źródło:

Howard P.N., Neudert L.M., Prakash N., Vosloo S., (2021), „Digital misinformation, disinformation and children”, UNICEF [online, dostęp dn. 6.05.2024].

Inne aktualności

Zobacz więcej

Temat lekcji: manipulacje w sieci i teorie spiskowe

13.06.2025

Nikt z nas nie jest w pełni odporny na dezinformację, ale młodzi ludzie, z racji wieku, ulegają jej najczęściej. Skorzystajcie z materiałów dostępnych na OSE IT Szkole i pomówcie z uczniami o teoriach spiskowych i manipulacjach!

Programowanie dla każdego

06.06.2025

Już wkrótce – bo 8 czerwca – Dzień Informatyka. To dobra okazja, by zastanowić się, jak najlepiej przygotować dzieci do życia w świecie, który z roku na rok staje się coraz bardziej cyfrowy.

Temat lekcji: cyberzagrożenia

30.05.2025

Wirtualny świat kusi, ale bywa też miejscem, w którym łatwo się zagubić, zostać zranionym lub zmanipulowanym. Rolą nauczyciela jest nie tylko pokazywać możliwości globalnej sieci, lecz także uczyć uważności, odpowiedzialności i troski o cyfrowe bezpieczeństwo.

Kursy wybrane dla Ciebie

Wybierz poziom edukacyjny i sprawdź spersonalizowane rekomendacje kursów.