Lato kończy się nieubłaganie. Pewnie – zupełnie jak bohaterowie naszej kampanii edukacyjnej FOMOwscy i JOMOwscy – wróciliście już z urlopów i staracie się na nowo wdrożyć do pracowej rzeczywistości. A może chcecie jeszcze trochę nacieszyć się słońcem i naładować akumulatory przed rozpoczęciem roku szkolnego? Wszystkim Wam przydadzą się wskazówki dotyczące bezpiecznych płatności, bo i wakacyjne przyjemności, i zakup nowej szkolnej wyprawki wiążą się ze sporymi wydatkami…

Po pierwsze: płatności online

Zakupy w internecie cieszą się w Polsce rosnącą popularnością. Tak jak do wirtualnych półek, przekonaliśmy się też do płatności online. Nawet dziadek Józef JOMOwski kupuje w sieci winyle do swojej kolekcji! Do wyboru jest wiele możliwości: transakcje przy użyciu kodu BLIK i karty płatniczej, tradycyjny przelew, e-przelew (PayU, Dotpay) czy wirtualny portfel (PayPal), a także płatności biometryczne.

Banki i instytucje pośredniczące w płatnościach dbają o to, by transakcje przebiegały prawidłowo i nie narażały klientów na straty. Jest jednak kilka zasad, o których warto pamiętać, wybierając transakcje internetowe:

1. Sprawdzajcie, czy znajdujecie się na prawdziwej stronie płatności. Jeśli zauważycie, że strona wygląda inaczej i pojawiają się na niej błędy (także literówki w adresie www), zrezygnujcie z transakcji!
2. Upewnijcie się zawczasu, że używacie odpowiednich zabezpieczeń – silnego hasła i uwierzytelniania dwuskładnikowego.
3. Nie udostępniajcie nikomu swoich danych logowania do bankowości elektronicznej ani numerów BLIK.
4. Korzystajcie z oficjalnych aplikacji bankowych i ustawcie w nich powiadomienia o autoryzacji transakcji. Sprawdzajcie, czy nie pojawiają się tam prośby o potwierdzenie Waszych faktycznych wydatków. Jeżeli cokolwiek wzbudzi Wasz niepokój – koniecznie zgłoście się do banku.
5. Robiąc przelew, zawsze dokładnie sprawdzajcie, czy poprawnie wpisaliście dane odbiorcy.

Szczegółowych informacji szukajcie w naszych aktualnościach „Bezpieczni w sieci z OSE: BLIK i płatności internetowe”, „Bezpieczni w sieci z OS na wakacje: bezpieczne e-zakupy” i „Bezpieczni w sieci z OSE: silne hasła i uwierzytelnianie dwuskładnikowe”.

Po drugie: płatności kartą

Za drobne i większe zakupy czy usługi wygodnie zapłacicie kartą powiązaną z rachunkiem bankowym. Karty debetowe i kredytowe na dobre zadomowiły się już w naszych portfelach, zabieramy je ze sobą wszędzie, by mieć łatwy dostęp do środków zgromadzonych na koncie. Sprawdźcie, czy na pewno przestrzegacie wszystkich zasad dokonywania bezpiecznych płatności kartą! W rodzinie FOMOwskich bez końca przypomina o nich tata Franciszek:

1. Pilnujcie swoich kart płatniczych – nie przekazujcie nikomu ich numerów CVC/CVV, nie spuszczajcie ich z oka podczas płatności np. w restauracjach czy hotelach, nie podawajcie numeru karty, zanim nie upewnicie się, że strona płatności jest prawdziwa.
2. Nie zapisujcie numeru PIN do swojej karty ani na samej karcie, ani na karteczce noszonej np. w portfelu.
3. Zasłaniajcie dłonią terminal, gdy wpisujecie na nim kod PIN podczas transakcji.
4. Wprowadźcie limity na swojej karcie płatniczej (osobno dla płatności internetowych i wypłat z bankomatów).
5. Gdy zgubicie swoją kartę lub zauważycie, że została skradziona, jak najszybciej zadzwońcie do banku, by ją zablokować.
6. Jeśli padliście ofiarą oszusta lub transakcja nie została rozliczona prawidłowo, możecie skorzystać z obciążenia zwrotnego (chargeback). Wystarczy, że złożycie reklamację w banku, który wystawił Waszą kartę – kredytową lub debetową.

Pamiętajcie: z kart płatniczych wydawanych w Polsce możecie korzystać zarówno w kraju, jak i za granicą. W tym drugim przypadku musicie jednak liczyć się z kosztami przewalutowania. Można jednak wyrobić kartę płatniczą do konkretnej waluty (lub wielu walut). Karta walutowa jest wówczas połączona z kontem, na którym przechowujecie np. euro, dolary czy franki.

To jednak nie koniec naszych możliwości – na rynku pojawiły się też usługi finansowe tworzone przez startupy spoza sektora bankowego. Można je uznać za alternatywę dla banku: jako użytkownicy specjalnych kart przedpłaconych jesteście w stanie rozliczać się w wielu walutach na podstawie międzybankowych kursów wymiany lub korzystać z kart kredytowych pozwalających na tanie przewalutowanie. Zaletami takiego rozwiązania są na pewno wygoda i niewielkie koszty.

Nawet jeśli za granicą wybierzecie płatności kartą, pamiętajcie o tym, by na wszelki wypadek mieć ze sobą też trochę gotówki!

Po trzecie: wypłaty z bankomatów

Zwolennicy transakcji gotówkowych również muszą uważać na swoje wakacyjne płatności. Z pewnością pamiętacie o tym, by odpowiednio zabezpieczyć swój portfel, ale to nie wszystko. W sidła złodziei możecie wpaść także… wypłacając pieniądze z bankomatu.

Skimming, bo o nim mowa, polega na kopiowaniu przez złodzieja zawartości paska magnetycznego lub chipa z karty płatniczej, prowadzące do obciążenia rachunku bankowego okradanej osoby. Sprawcy przy pomocy tzw. skimmera – specjalnego urządzenia kopiującego umieszczanego w bankomacie – przechwytują informacje zawarte na karcie. Towarzysząca urządzeniu kopiującemu mikrokamera lub specjalna nakładka na klawiaturę pozwalają ponadto rejestrować wpisywany przez użytkownika PIN.

Jak się ustrzec przed utratą gotówki?

1. Zanim włożycie kartę do bankomatu, sprawdźcie, czy urządzenie nie budzi Waszych podejrzeń. Jeśli zauważycie coś nietypowego, nie wypłacajcie gotówki, a zaistniałą sytuację zgłoście do operatora sieci bankomatów. Zwracajcie uwagę np. na dodatkowe listwy, wystającą klawiaturę i szczelinę do wkładania kart.
2. Korzystajcie z bankomatów położonych w uczęszczanych i dobrze oświetlonych miejscach. W takich urządzeniach trudniej zainstalować skimmery czy kamerki.
3. Gdy wpisujecie PIN, zasłaniajcie drugą ręką klawiaturę – niezależnie od tego, czy ktoś może Was obserwować, czy nie.
4. Jeśli to możliwe, korzystajcie z płatności zbliżeniowych lub innych alternatyw dla wypłacania gotówki z bankomatu (takich jak np. cashback).

FOMOwscy i JOMOwscy uczą cyfrowej higieny

Chociaż letnia seria, w której członkowie rodzin FOMOwskcih i JOMOwskich przybliżali Wam zagadnienia związane z cyberbezpieczeństwem, właśnie się kończy – nie martwcie się! Nasi bohaterowie zostaną z Wami do końca roku: co miesiąc na Facebooku OSE – Ogólnopolska Sieć Edukacyjna i na bezpłatnej platformie OSE IT Szkoła znajdziecie kolejne treści poświęcone cyfrowej higienie i mądremu korzystaniu z internetu. W Wasze ręce oddaliśmy właśnie czwartą część materiałów – komiks, kurs e-learningowy i grę planszową dotyczącą cyfrowego śladu. Sprawdźcie koniecznie!