W naszej poniedziałkowo-środowej serii „ABC cyberbezpieczeństwa” tłumaczymy  ważne zagadnienia i pojęcia związane z bezpieczeństwem w sieci. To już czwarty odcinek, więc czas na literę D. Gotowi na kolejną porcję wiedzy?

Dane osobowe

Zgodnie z definicją Komisji Europejskiej dane osobowe to wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania żyjącej osoby fizycznej. Skomplikowane, prawda? Mówiąc prościej to m.in. imię i nazwisko, adres zamieszkania, adres e-mail – taki jak imię.nazwisko@firma.com, numer dowodu tożsamości czy dane geolokalizcyjne (np. ustawienia lokalizacji w telefonie komórkowym) i adres IP.

Naszymi danymi osobowymi, niestety, coraz częściej interesują się cyberprzestępcy. Dlatego ważne, by je chronić – szczególnie w internecie. Jak to zrobić? Pierwsza i najlepsza rada: bądźcie czujni. Zwracajcie uwagę na otrzymywane SMS-y czy e-maile. Cyberprzestępcy wykorzystują takie wiadomości m.in. do ataku phishingowego, którego celem może być wyłudzenie nie tylko danych osobowych, ale i np. danych dostępowych do bankowości elektronicznej. Kradzież danych może być dotkliwsza niż kradzież rzeczy materialnych!

Więcej informacji o phishingu w aktualności „Bezpieczni w sieci z OSE: phishing”

DDoS

Ataki typu DDoS (ang. distributed denial of service, rozproszona odmowa usługi) to jedne z najczęstszych ataków na systemy komputerowe lub usługi sieciowe. Najprościej rzecz ujmując, ich celem jest zajęcie wszystkich dostępnych i wolnych zasobów komputera. Tak, by uniemożliwić korzystanie z urządzenia i z dostępnych na nim zasobów.  

Ataki DDoS przeprowadzane są z wielu miejsc jednocześnie, czyli z wielu komputerów, nad którymi kontrolę przejęło specjalne oprogramowanie, takie jak boty czy trojany. Najlepszą obroną przed atakami tego typu jest regularne aktualizowanie programu antywirusowego.

Deepfake

Dotychczas bywaliśmy nieufni wobec zdjęć, które w obecnych czasach łatwo przecież przerobić, a więc zmanipulować. Niestety to samo dotyczy też… filmów. W sieci coraz częściej możemy zobaczyć sfabrykowane nagrania, stworzone przy użyciu prawdziwych próbek głosu, wideo i zdjęć. Film z udziałem znanego polityka lub celebryty zawierający nieprawdziwe, niewiarygodne informacje? Uwaga, to może być deepfake!

Sama nazwa tego zjawiska powstała z połączenia dwóch słów: deep (odnoszącego się do deep learningu, czyli systemów głębokiego uczenia maszynowego) oraz fake (czyli fałsz). Jest to technika obróbki obrazu, która korzysta z rozwiązań sztucznej inteligencji (SI): algorytm na podstawie realnych danych tworzy łudząco prawdopodobny, jednak zmanipulowany materiał. Co więcej, takie filmy działają zwykle na niekorzyść rzekomo występujących w nich osób, mogą być zatem wykorzystywane np. jako element walki politycznej.

Więcej informacji w aktualności „Czy to nagranie może kłamać? Uwaga na deepfake!”

Dezinformacja

Dezinformacji, podobnie jak fake newsom i propagandzie, przyświeca jeden cel - szerzenie nieprawdziwych i zmanipulowanych wiadomości. Dezinformacja to forma przekazu, bazująca na różnego rodzaju fałszywych dokumentach, które wprowadzają odbiorców w błąd, a dodatkowo skłaniają ich do podejmowania błędnych decyzji czy określonych działań.

Dezinformacja – co możemy obserwować w związku z m.in. wojną w Ukrainie – celowo destabilizuje sytuację w państwie, a także wywiera destrukcyjny wpływ na obywateli. Takie działania mają wywołać niepewność lub wrogość, podsycać negatywne emocje, mimo że pozornie wydają się spontaniczne.

Więcej informacji w aktualności „Jak nie wpaść w pułapkę fake newsów” oraz w pakiecie materiałów dotyczących fałszywych wiadomości: ulotce „Fake newsy, bańki informacyjne, teorie spiskowe”, konspekcie zajęć „Fake newsy i dezinformacja – o tym warto porozmawiać w szkole” i grafice „Jak rozpoznać fake newsa?”

Doomsurfing

To poświęcanie nadmiernej uwagi na przyswajanie negatywnych, niepokojących wiadomości z mediów, ciągłe scrollowanie serwisów internetowych czy mediów społecznościowych w poszukiwaniu katastroficznych informacji, teorii spiskowych, negatywnych relacji. Termin pochodzi od dwóch angielskich słów: doom, oznaczającego fatum, oraz surfing, czyli przeglądanie sieci.

Doomsurfing nasilił się zwłaszcza podczas pandemii, gdy na bieżąco śledziliśmy informacje o liczbach zachorowań i zgonów na COVID. Obecnie, w związku z sytuacją za wschodnią granicą, znów wiele osób z niepokojem śledzi medialne doniesienia. Niestety okazuje się, że nałogowe przeczesywanie sieci w poszukiwaniu najświeższych newsów nie przynosi ulgi i nie daje odpowiedzi na nurtujące nas pytania, a jedynie może wywołać w nas poczucie lęku, bezradności czy nawet stany depresyjne.   

Więcej informacji w aktualności „Doomsurfing – jak wyrwać się z błędnego koła śledzenia złych informacji”

Dyżurnet.pl

To zespół ekspertów NASK działający jako punkt kontaktowy do zgłaszania nielegalnych treści w internecie, szczególnie związanych z seksualnym wykorzystywaniem dzieci. Dyżurnet.pl m.in. obsługuje linię telefoniczną i serwis internetowy umożliwiające zgłaszanie i analizę przypadków dystrybucji, rozpowszechniania lub przesyłania materiałów przedstawiających seksualne wykorzystywanie dzieci (z ang. CSAM-child sexual abuse materials) przez internet.

Zgłoszenia o potencjalnie nielegalnych treściach można przekazywać za pomocą formularza, na adres mailowy dyzurnet@dyzurnet.pl lub pod numerem telefonu 801 615 005. Jeśli zgłoszona treść dotyczy materiałów przestawiających seksualne wykorzystywanie dzieci, twardej pornografii, rasizmu i ksenofobii czy innych nielegalnych treści, zespół Dyżurnet.pl podejmuje odpowiednie działania (np. zgłasza sprawę na policję). Specjaliści reagują również na szkodliwe treści, zagrażające bezpieczeństwu dzieci. W takim przypadku najczęściej kontaktują się z administratorem, który moderuje wskazane treści.

Więcej informacji na stronie internetowej Dużurnet.pl

Dzień Bezpiecznego Internetu (DBI)

Akcja, której celem jest inicjowanie i propagowanie działań na rzecz bezpiecznego dostępu dzieci i nastolatków do sieci, zaznajomienie rodziców, nauczycieli i wychowawców z problematyką bezpieczeństwa online, a także promocję pozytywnego wykorzystywania internetu. Dzień Bezpiecznego Internetu obchodzimy od 2004 r. z inicjatywy Komisji Europejskiej, zawsze w pierwszej połowie lutego. Od lat różnorodne wydarzenia z okazji DBI organizowane są nie tylko w Europie, ale na całym świecie.

Organizatorem DBI w naszym kraju jest Polskie Centrum Programu Safer Internet (PCPSI), które jako NASK Państwowy Instytut Badawczy tworzymy z Fundacją Dajemy Dzieciom Siłę. Centralnym punktem naszych obchodów jest doroczna konferencja z udziałem ekspertów, ale i szkół, organizacji pozarządowych czy przedstawicieli biznesu, którzy każdego roku angażują się w DBI.

Więcej informacji na stronie internetowej DBI

I to tyle na dziś! Kolejny odcinek naszego cyberbezpiecznego alfabetu już za tydzień. W tym czasie sprawdźcie, czy nie przegapiliście poprzednich definicji – A, B i C.