Chcąc nie chcąc, będąc użytkownikami internetu, zostawiamy w sieci wiele informacji o sobie – mniej lub bardziej świadomie. Warto wiedzieć, że aktywność online zawsze generuje cyfrowy ślad, który może wpłynąć na nasz wizerunek – teraz i za kilka lat, bo wiadomo: w internecie nic nie ginie.

Na swoją reputację pracujemy każdego dnia. Zachowanie, język, maniery, wygląd mają wpływ na to, jak inni nas odbierają. Ale nasz obraz kształtują też aktywności podejmowane w sieci. Porozmawiajcie z uczniami o tym, jak świadomie budować swój wizerunek i dbać o ślady zostawiane w internecie. Mamy dla Was edukacyjną pomoc – bezpłatny scenariusz zajęć „Mój wizerunek w sieci”, który sprawdzi się szczególnie na lekcji z młodzieżą szkół ponadpodstawowych. Materiał znajdziecie na naszej platformie bezpieczniwsieci.edu.pl.

Po cyfrowych śladach…

Młodzież spędza coraz więcej czasu w sieci – to fakt! Z ostatniego badania NASK „Nastolatki 3.0” wynika, że młodzi korzystają z internetu średnio 5 godzin i 36 minut w dni powszednie oraz 6 godzin i 16 minut w weekendy. Zauważalny jest więc wzrost o ponad godzinę w porównaniu z wynikami z poprzedniej edycji badania z 2020 r. (Lange, 2023). Im więcej aktywności w sieci, tym więcej cyfrowych śladów pozostawiamy w wirtualnej przestrzeni. A te mają wpływ na nasz unikalny e-wizerunek.

O jakie ślady dokładnie chodzi? Z jednej strony są to informacje o nas samych, które udostępniamy automatycznie, podczas każdego kliknięcia. Przeglądając internet, robiąc zakupy online, instalując różne aplikacje, zostawiamy np. informacje o systemie operacyjnym swojego urządzenia, adresie IP, używanej przeglądarce internetowej, ale też zdradzamy swoje preferencje czy dane geolokalizacyjne.

Z drugiej strony wiele wiadomości o nas samych zostawiamy w sieci świadomie – szczególnie w mediach społecznościowych. Posty, komentarze, polubienia, udostępnienia, opublikowane filmy i zdjęcia to prawdziwa kopalnia wiedzy. Biorąc pod uwagę fakt, że młodzi posiadają od pięciu do ośmiu kont na portalach społecznościowych (Lange, 2023), ich aktywność może sprawić, że za kilka lub kilkanaście lat wygenerują ogromną ilość materiałów, które będą miały wpływ na ich wizerunek.

Dobre nawyki

Z informacji pozostawionych w sieci mogą korzystać znajomi, nauczyciele, przyszli pracodawcy, reklamodawcy, ale też przestępcy, dla których ważny jest każdy szczegół z naszego życia, by przeprowadzić skuteczny atak. Ponadto aktywność w internecie wpływa na unikalny e-wizerunek, który zostanie z nami na długo.

Promowanie kontrowersyjnych treści na pewno rzutuje na reputację i budzi wiele wątpliwości, np. co do profesjonalizmu danej osoby. Z kolei publikowanie pozytywnych treści: własnych osiągnięć, pożytecznej wiedzy czy informacji o ciekawych inicjatywach i wydarzeniach wpływa na budowanie korzystnego cyfrowego portfolio, co bez wątpienia zaprocentuje w przyszłości.

Warto więc zarządzać cyfrowymi śladami świadomie. Jak to zrobić? Oto kilka dobrych nawyków, które Wam w tym pomogą:

• Pomyśl, zanim coś opublikujesz.Nie działaj pod wpływem emocji. Przed wrzuceniem jakiegoś materiału do sieci zastanów się, jak wpłynie on na Twoją reputację – teraz i za kilka lat.
• Pamiętaj o ukrytych danych. Zdjęcia, filmy i inne dokumenty mogą zawierać informacje o ich autorze, czasie utworzenia czy lokalizacji. Zanim coś opublikujesz, sprawdź, jakie dane dodatkowo udostępniasz. Pomocne może być wyłączenie funkcji geolokalizacji w smartfonie.
• Konto prywatne zamiast publiczne. W mediach społecznościowych zadbaj o ustawienia prywatności – nie każdy musi mieć dostęp do publikowanych przez Ciebie informacji.
• Bądź asertywny. Reaguj, jeśli ktoś bez Twojej zgody udostępnił w internecie materiał z Twoim niekoniecznie korzystnym wizerunkiem. Warto wcześniej ustalić ze znajomymi zasady zamieszczania online wspólnych zdjęć.
• Korzystaj z prawa do bycia zapomnianym. Pamiętaj, że zawsze możesz prosić o usunięcie z internetu materiałów, które dotyczą Ciebie. Takie prawo wynika z rozporządzenia unijnego RODO.

Ja za 20 lat

Czy Twoi uczniowie zastanawiali się kiedyś, jak ich aktywność w sieci wpłynie na ich reputację? Jak będą postrzegani za 10 czy 20 lat przez rodzinę, znajomych i pracodawców, którzy prześledzą ich działalność w internecie? Warto rozmawiać z uczniami na temat świadomego korzystania z sieci i mediów społecznościowych, a także odpowiedzialności za publikowane treści. Skorzystajcie z naszego scenariusza lekcji „Mój wizerunek w sieci” i przeprowadźcie zajęcia z cyberbezpieczeństwa.

Z naszym materiałem pomożecie uczniom:

• kształtować postawę wrażliwości, refleksyjnego myślenia i krytycznego podejścia do siebie i innych użytkowników internetu;
• zdobyć wiedzę na temat reputacji online, a także zagrożeń związanych z kreowaniem swojego wizerunku w sieci;
• prezentować twórczą postawę w internecie.

Nasz scenariusz „Mój wizerunek w sieci” i inne darmowe materiały edukacyjne dotyczące bezpieczeństwa w internecie znajdziecie na stronie bezpieczniwsieci.edu.pl. Zalogujcie się, by mieć dostęp do kursów e-learningowych i scenariuszy lekcji.

Z treści na platformie mogą korzystać zarówno nauczyciele, jak i uczniowie (klas 7–8 szkół podstawowych i szkół ponadpodstawowych), a także wszyscy zainteresowani edukacją na temat cyberbezpieczeństwa.

Zostańcie z nami! Już za tydzień w aktualności z cyklu „Lekcja o cyberbezpieczeństwie” polecimy Wam kolejny scenariusz zajęć – tym razem na temat prywatności online. Śledźcie też posty na Facebooku OSE – Ogólnopolska Sieć Edukacyjna, gdzie zamieszczamy bieżące informacje o naszych działaniach.

Źródło:

Lange R. (red.), (2023), „Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania nauczycieli i rodziców”, Warszawa: Państwowy Instytut Badawczy NASK [online, dostęp dn. 2.04.2024].