W naszej serii aktualności „Zadbaj o siebie z OSE” piszemy, czym jest cyfrowa higiena i podpowiadamy, jak wdrażać jej zasady na co dzień. To niezwykle ważne, bo z internetu i urządzeń cyfrowych korzystamy chętnie i często – niekiedy kosztem codziennych obowiązków, relacji z bliskimi, a nawet zdrowia. Dlatego zachęcamy: przyglądajcie się swoim cyfrowym nawykom i sprawdzajcie, jak wpływają one na Wasze samopoczucie i funkcjonowanie. Czasem mała zmiana utartych schematów dotyczących korzystania z internetu i urządzeń ekranowych może przynieść nieoczekiwane pozytywne efekty.

Nasza propozycja – wprowadźcie w swoje życie trochę JOMO (ang. Joy of Missing Out), czyli radości z bycia offline. Jak wdrożyć dobre zasady korzystania z urządzeń cyfrowych? Mamy dla Was kilka pomysłów!

5, 6, a nawet 12 godzin w sieci

Przeciętny nastolatek spędza w internecie 5 godzin i 36 minut w dni powszednie oraz 6 godzin i 16 minut w weekendy. Rekordziści przyznają, że potrafią angażować się w aktywności online nawet 12 i więcej godzin – tak robi 7% badanych (Lange, 2023). To dane płynące z najnowszego raportu NASK „Nastolatki 3.0”.

Granica między zdrowym a problemowym używaniem urządzeń cyfrowych może być cienka. Nie warto jej przekraczać, bo przysporzycie sobie kłopotów. Jakich? Zbyt intensywne korzystanie z internetu, smartfonów, komputerów to większe prawdopodobieństwo doświadczania FOMO (ang. Fear of Missing Out, lęku przed odłączeniem), kontaktu ze szkodliwymi treściami, a także ryzyko wpadnięcia w sidła uzależnienia – od gier czy hazardu online.

Zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć. Dlatego zachęcamy: dbajcie o swoją cyfrową higienę, czyli bezpieczeństwo w sieci i balans online–offline. Od czego zacząć? Na początek postawcie na małe zmiany, które mogą zrobić dużą różnicę.

Pozytywne nawyki

Codzienne nawyki dotyczą nie tylko stylu życia, zdrowia, ale też cyfrowych przyzwyczajeń. Każdy z nas ma inne. Warto je poznać, żeby móc popracować nad ich zmianą. Dla jednych rutyną będzie ciągłe sprawdzanie powiadomień pojawiających się na ekranie urządzenia, dla innych – sięganie po smartfon podczas posiłków, przed snem, zaraz po przebudzeniu, w czasie rozmów ze znajomymi. Jeszcze dla innych – wieczorne oglądanie seriali na platformach streamingowych.

Wielu z Was pomyśli: przecież nie ma w tym nic złego. Dziś chcemy być w stałym kontakcie z innymi, być na bieżąco, wiedzieć, co się dzieje u znajomych i… na świecie, potrzebujemy rozrywki, a to wszystko możemy osiągać dzięki nowym technologiom. Tak! Internet i urządzenia cyfrowe są świetne, pod warunkiem, że sposób ich użytkowania nie wpływa na Wasze zdrowie i codzienne funkcjonowanie. Jeśli czujecie, że internet głównie zabiera Wam cenny czas, że przez obecność w sieci cierpią inne aktywności, zaniedbujecie relacje z bliskimi albo tracicie życiowe szanse – może należy nad tym popracować?

Na początek spróbujcie wprowadzić kilka małych zmian i starajcie się je wdrażać przez dzień, dwa albo tydzień – to zależy od Was. Może to być godzina dziennie bez mediów społecznościowych, wyjście na spacer bez smartfona, posiłek bez towarzyszących Wam ekranów. Dobrym pomysłem będzie też wyłączenie powiadomień czy ustawienie trybu monochromatycznego w telefonie – co sprawi, że urządzenie nie będzie tak bardzo przyciągać Waszej uwagi.

Podczas pracy nad zmianą cyfrowych nawyków kontrolujcie czas spędzany w sieci (pomogą Wam w tym aplikacje), ale też dokładnie planujcie aktywności offline. Kino, książka, spotkanie ze znajomymi – opcji jest wiele.

Wyzwanie dla odważnych

Chcecie spróbować czegoś więcej, np. cyfrowego detoksu? Podejmijcie wyzwanie – offline challange. Odłączcie się od sieci na 48 godzin! Do tego zadania też należy się przygotować.

1. Określcie czas. Wyznaczcie sobie „ten” moment i dokładnie zaplanujcie, co będziecie robić w ciągu dwóch dni bez internetu. Koniecznie poinformujcie swoich znajomych o zniknięciu z mediów społecznościowych. Może ktoś do Was dołączy – razem raźniej!
2. Przyglądajcie się sobie. Podczas wyzwania starajcie się określić swoje emocje. Czy brak smartfona budził lęk, niepokój, smutek, poczucie pustki, a może wręcz przeciwnie – odzyskaliście spokój i w końcu mogliście skupić się w stu procentach na wykonywanych czynnościach.
3. Wyciągnijcie wnioski. Chcielibyście przeżyć offline challange jeszcze raz czy raczej nie? Pomyślcie, co sprawiło Wam największą trudność, a co okazało się łatwiejsze, niż zakładaliście. Takie podsumowanie pozwoli Wam znaleźć najlepszy dla Was sposób na budowanie zdrowych nawyków cyfrowych.

Więcej podpowiedzi, jak dbać o balans online–offline, znajdziecie w serii naszych artykułów, które publikujemy w ramach roku cyfrowej higieny, ogłoszonego przez ministra cyfryzacji Krzysztofa Gawkowskiego:

• „Zadbaj o siebie z OSE: 2024 rokiem cyfrowej higieny”
• „Zadbaj o siebie z OSE: problemowe używanie internetu”
• „Zadbaj o siebie z OSE: media społecznościowe”
• „Zadbaj o siebie z OSE: cyfrowy stres”

Źródło:

Lange R. (red.), (2023), „Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania nauczycieli i rodziców”, Warszawa: Państwowy Instytut Badawczy NASK [online, dostęp dn. 30.04.2024].