„Jeszcze tylko ten jeden quest”, „Zdobędę ten przedmiot i kończę” – te myśli towarzyszą wielu graczom i nie zawsze są powodem do niepokoju. Problem pojawia się, gdy granie zaczyna dominować nad innymi aktywnościami, negatywnie wpływa na naukę, sen i relacje z bliskimi. Czy łatwo to dostrzec? Niekoniecznie. Gry są projektowane w taki sposób, aby angażować i zatrzymywać użytkowników jak najdłużej – a producenci stosują różne mechanizmy, które zachęcają do powrotu, często niezauważalnie kształtując cyfrowe nawyki graczy – na gorsze.

Jakie elementy gier mogą stanowić zagrożenie? Czym jest problemowe granie i jak je rozpoznać? Dlaczego nie dostrzegamy hazardu w grach i jakie strategie stosują ich twórcy, aby zwiększać zaangażowanie graczy? To tylko niektóre zagadnienia poruszane w naszym nowym kursie e-learningowym „Bezpiecznie w grach cyfrowych”, adresowanym do nauczycieli i uczniów.

Budujmy zdrowe cyfrowe nawyki – również podczas grania

Choć w Polsce ponad 80% graczy to dorośli, a przeciętny gracz ma ponad 30 lat, to nie sposób nie dostrzec, że granie na ekranie ma wielu fanów wśród dzieci i młodzieży. Według raportu NASK „Nastolatki 3.0” dla ponad 46% nastolatków gry to jedna z najczęstszych aktywności online (Lange 2023; Marszałkowski, 2023).

Gry to fantastyczna forma spędzania czasu, ale nie tylko. Dla młodych użytkowników to również sposób na nawiązywanie relacji, rozwój umiejętności i eksplorowanie wirtualnych światów. Pamiętajmy jednak, że granie – jak każda aktywność przed ekranem urządzenia – wymaga umiaru i świadomości. Warto rozmawiać z dziećmi i młodzieżą o mechanizmach wykorzystywanych w świecie cyfrowej rozrywki, a także wspólnie ustalać zasady korzystania z gier.

Dzięki naszemu kursowi zarówno uczniowie, jak i nauczyciele zdobędą wiedzę oraz przydatne wskazówki, które pomogą im lepiej poruszać się w świecie cyfrowych gier.

Świadome korzystanie z gier to wspólna odpowiedzialność

„Bezpiecznie w grach cyfrowych” to praktyczna pigułka wiedzy dla nauczycieli, uczniów klas 7–8 i uczniów szkół ponadpodstawowych. Pozwoli zrozumieć cyfrowy świat gier, dostrzec kryjące się w nim pułapki, jak również świadomie kształtować zdrowe nawyki podczas grania.

– Treści kursu pomogą nauczycielom dostrzec te elementy świata cyfrowej rozrywki i społeczności graczy, które mogły umknąć ich uwadze – jak choćby specyficzny język graczy lub zasady i normy różniące się od tych powszechnie przyjętych. Ponadto uczestnicy kursu poznają sygnały mogące świadczyć o problemowym graniu oraz ryzyka, o których warto porozmawiać z uczniami – mówi Marta Witkowska, ekspertka ds. edukacji cyfrowej w NASK, autorka kursu „Bezpiecznie w grach cyfrowych”. – Wirtualne światy być może wydają się bardzo odległe od rzeczywistości szkolnej klasy, warto jednak pamiętać, że stanowią ważną część życia i tożsamości młodych ludzi, nawet jeśli my, dorośli, nie mamy do nich dostępu. Być może nasze materiały zachęcą też nauczycieli do sięgnięcia po gry i szerszego włączenia ich w proces dydaktyczny – dodaje ekspertka.

Co zyskają uczniowie? Kurs o bezpiecznym graniu to dla nich szansa na spojrzenie na ulubioną rozrywkę z dystansu i nieco krytycznie. Pozwoli im przyjrzeć się mechanizmom, które trzymają przy ekranie, zastanowić się nad tym, jak komunikują się gracze i czy każda społeczność będzie wspierać ich psychiczny dobrostan. Mamy nadzieję, że po realizacji kursu z większą ostrożnością będą podchodzili do zakupu loot boxów oraz lepiej zadbają o swoją cyfrową higienę, również podczas emocjonujących rozgrywek.

Jak skorzystać z kursu?

Jeśli dołączyliście już do naszego projektu Bezpieczni w sieci, realizowanego w ramach programu Ogólnopolska Sieć Edukacyjna, to świetnie! Korzystajcie z naszych bezpłatnych materiałów dostępnych na platformie bezpieczniwsieci.edu.pl i wspierajcie uczniów w odpowiedzialnym graniu. Jeszcze tego nie zrobiliście? Zarejestrujcie się już dziś i zyskajcie dostęp do darmowych e-kursów i scenariuszy lekcji dotyczących bezpieczeństwa w internecie.

Materiały na naszej stronie bezpieczniwsieci.edu.pl podzieliliśmy na osiem modułów tematycznych: cyberprzemoc, cyberzagrożenia, cyfrowe ślady i wizerunek online, fake newsy, nielegalne i szkodliwe treści w internecie, prywatność w cyfrowym świecie, cyfrowa higiena, a od dziś znajdziecie też nowy moduł – bezpiecznie w grach cyfrowych. Z treści na platformie mogą korzystać zarówno nauczyciele, jak i uczniowie.

Do naszego projektu Bezpieczni w sieci dołączyło już ponad 118 tys. użytkowników, którzy łącznie zrealizowali ponad 440 tys. kursów – czas na Was!

Chcecie wiedzieć więcej na temat jasnych i ciemnych stron gier? Zachęcamy również do sięgnięcia po poradnik „Nastolatki i gry cyfrowe”. Ten i inne bezpłatne materiały dostępne są na portalu OSE IT Szkoła.

Źródła:

Lange R. (red.), (2023), „Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców”, Warszawa: Państwowy Instytut Badawczy NASK [online, dostęp dn. 27.02.2025].

Marszałkowski J. (red.), (2023), „The game industry of Poland – report 2023”, Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości [online, dostęp dn. 27.02.2025].