Nadszedł czerwiec, a wraz z nim kolejna okazja do podsumowania naszej pracy. Tym razem postanowiliśmy nie tylko przypomnieć nasze ostatnie działania, ale też… dać Wam się poznać. Dlatego podczas pisania tej aktualności oddaliśmy głos tym, którzy tworzą w Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (OSE) materiały edukacyjne i narzędzia, organizują wydarzenia, koordynują projekty, prowadzą strony internetowe i media społecznościowe. Zanim wyruszycie na górskie szlaki, pod namioty i na plaże, na chwilę odwróćmy się za siebie i zobaczmy, jak wiele udało się osiągnąć. A było to możliwe również dzięki Wam, za co bardzo dziękujemy!

– OSE to nie tylko szybki, bezpieczny internet w szkołach. To także – a dziś może przede wszystkim – inwestycja w kompetencje cyfrowe, które są niezbędne każdemu uczniowi i każdemu nauczycielowi. Cyberbezpieczeństwo, higiena cyfrowa, umiejętność krytycznego myślenia i odpowiedzialnego korzystania z technologii to fundament nowoczesnej edukacji. Dlatego tak wiele uwagi poświęcamy tworzeniu angażujących kursów, scenariuszy, kampanii edukacyjnych i wspieraniu nauczycieli w codziennej pracy. Cieszymy się, że z roku na rok jesteście z nami coraz liczniej i że wspólnie zmieniamy internet na lepsze – mówi Maciej Dudkiewicz, dyrektor Pionu Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego i Projektów w NASK.

– Za nami intensywny rok pełen wyzwań, które pomagały nam zwiększać świadomość i bezpieczeństwo w sieci wśród uczniów, nauczycieli i całej społeczności szkolnej. Każde zrealizowane szkolenie, każda kampania i każdy materiał edukacyjny to krok w stronę bardziej świadomego i bezpiecznego korzystania z technologii. Ta praca daje nam wielką satysfakcję, bo widzimy jej realne efekty – rosnącą wiedzę, odpowiedzialne zachowania i większe poczucie bezpieczeństwa w cyfrowym świecie – mówi Joanna Dębek, kierownik Zespołu Programów Edukacyjnych w NASK.

Rok cyfrowej higieny i nie tylko na OSE IT Szkole

W roku szkolnym 2024/2025 kontynuowaliśmy rok cyfrowej higieny ogłoszony przez wicepremiera i ministra cyfryzacji Krzysztofa Gawkowskiego. Do grudnia trwała nasza kampania edukacyjna poświęcona równowadze online–offline, w ramach której co miesiąc publikowaliśmy kolejne odcinki przygód Waszych ulubionych rodzin FOMOwskich i JOMOwskich. Łącznie ukazało się ich osiem, a w skład każdego z nich wchodziły: kurs e-learningowy dotyczący wybranego zagadnienia związanego z cyfrową higieną, komiks i scenariusz zajęć dla uczniów starszych klas szkoły podstawowej.

– Cyfrowa higiena to nie tylko ograniczanie czasu przed ekranem, ale przede wszystkim budowanie mądrych, bezpiecznych i zdrowych nawyków w świecie nowych technologii. W dobie stałego dostępu do internetu i ogromnej ilości bodźców cyfrowych potrzebujemy narzędzi, które pomogą nam odzyskać równowagę między online a offline. Dlatego właśnie dostarczamy rodzicom, nauczycielom i uczniom nasze materiały edukacyjne. Mamy nadzieję, że dzięki nim łatwiej jest rozmawiać o cyfrowych granicach, odpoczynku od ekranów, higienie snu czy odpowiedzialnym korzystaniu z mediów społecznościowych. To inwestycja w zdrowie psychiczne, relacje i jakość codziennego życia, nie tylko dzieci, ale nas wszystkich – mówi Anna Borkowska, autorka m.in. poradników „Mniej znaczy więcej” i „Uczeń w cyfrowym świecie”.

Kampania „FOMOwscy i JOMOwscy” to nie wszystko. Na OSE IT Szkole pojawiły się również trzy odcinki e-kursu „Fomek i Jomcia. Wielka ucieczka od ekranów” dla najmłodszych użytkowników:

• „Rozdział 1 – Dzień, w którym Fomek zapomniał o całym świecie”;
• „Rozdział 2 – Wielkie przygody małego kota i rezolutnej rybki, czyli świat poza smartfonem”;
• „Rozdział 3 – O dniu, w którym Fomek dowiedział się, dlaczego co za dużo, to niezdrowo”.

Nie zabrakło również treści dla nauczycieli, rodziców i innych zainteresowanych wdrożeniem zasad cyfrowej higieny. Oddaliśmy w Wasze ręce plakaty edukacyjne „Stres cyfrowy i przeciążenie informacyjne”, „Nadużywanie internetu i urządzeń ekranowych”, „Media społecznościowe a dobrostan psychiczny”, „Multiscreening i wielozadaniowość” oraz zbiór felietonów „O cyfrowej higienie” – praktyczny przewodnik, który pomaga odnaleźć się w cyfrowej rzeczywistości. Łącznie na platformie pojawiło się 31 nowych materiałów edukacyjnych!

Więcej informacji o kampanii, w tym odnośniki do wszystkich odcinków, oraz pozostałych materiałach stworzonych w ramach roku cyfrowej higieny znajdziecie w naszej aktualności „Rok cyfrowej higieny – jak razem kształtowaliśmy zdrowe nawyki”.

OSE IT Szkoła we wrześniu obchodziła swoje czwarte urodziny (i już powoli szykujemy się do małego jubileuszu!). Wiemy, że często odwiedzacie naszą platformę i korzystacie z zebranych tam materiałów. W roku szkolnym 2024/2025 aż 42 tys. użytkowników wyświetliło zasoby OSE IT Szkoły 604 tys. razy. Łącznie (od początku istnienia platformy) założyliście prawie 330 tys. kont (z czego 183 tys. jest aktywnych) i ukończyliście nasze kursy ponad 2,2 mln razy! Od września 2024 największą popularnością cieszyły się trzy spośród nich: „Przygody Profesora i N@tki, czyli jak mądrze korzystać z internetu” (6,8 tys. wyświetleń), „Internetowa szkoła słonia Spacjusza” (6,1 tys. wyświetleń), „FOMOwscy i JOMOwscy. Odcinek 1 – Zły sen” (5,6 tys. wyświetleń).

– Dziękujemy za zaufanie, jakim obdarzacie OSE IT Szkołę. Wasza aktywność, zaangażowanie i pozytywne opinie są dla nas najlepszym dowodem na to, że warto tworzyć materiały, które realnie wspierają edukację – nowoczesną, bezpieczną i dostępną dla wszystkich. Cieszy nas, że możemy być częścią codziennej pracy nauczycieli, uczniów i rodziców i wspólnie budować cyfrową przyszłość – mówi Grzegorz Mazurkiewicz, kierownik Zespołu Technologii e-Learningowych w NASK.

Z radością obserwowaliśmy również, jak licznie sięgaliście po nasze aktualności publikowane na stronach ose.gov.pl i OSE IT Szkoła, w których na bieżąco (powstało ich niemal 100!) podpowiadaliśmy Wam, jak unikać cyberzagrożeń i jak rozmawiać o nich z uczniami. „Bezpieczni w sieci z OSE”, „Temat lekcji”, „Zadbaj o siebie z OSE”, „Lekcja o cyberbezpieczeństwie” – z niektórymi się żegnamy, inne wrócą po wakacjach, jeszcze inne zyskają swoją letnią odsłonę. Nie zostawimy Was na pastwę cyberoszustów!

Bezpieczni w sieci z OSE – znana i lubiana platforma

Materiały edukacyjne pojawiają się nie tylko na OSE IT Szkole – aktywnie korzystacie też z platformy Bezpieczni w sieci (BWS). Na uczniów (klas 7–8 szkół podstawowych oraz szkół ponadpodstawowych) i nauczycieli czekają tam kursy e-learningowe dotyczące cyberbezpieczeństwa oraz inspirujące scenariusze zajęć.

W roku szkolnym 2024/2025 na BWS-ie pojawiły się kursy w nowym module „Bezpieczne granie”, co oznacza, że łącznie można już korzystać z treści w ośmiu kategoriach tematycznych (pozostałe to: „Prywatność w kontekście technologii cyfrowej”, „Cyberprzemoc”, „Cyberzagrożenia”, „Niebezpieczne i szkodliwe treści”, „Cyfrowe ślady i wizerunek online”, „Fałszywe informacje”, „Cyfrowa higiena”).

– Gry to ważna część cyfrowego świata młodych ludzi: dają radość, rozwijają kreatywność i inne miękkie umiejętności. W naszym nowym kursie pokazujemy, jak grać mądrze i bezpiecznie, jak chronić swoją prywatność, rozpoznawać toksyczne zachowania w grach online, unikać nieuczciwych praktyk czy ustalać zdrowe granice czasowe. Zależy nam, by uczniowie i nauczyciele mieli dostęp do rzetelnych, atrakcyjnych materiałów, które nie straszą, tylko uczą odpowiedzialnego korzystania z gier. Zapraszamy na BWS – nie brakuje tu takich treści! – mówi Marta Witkowska, autorka m.in. kursów w module „Bezpieczne granie” i poradnika „Bezpiecznie w wirtualnej rzeczywistości”.

Od września 2024 do czerwca 2025 platformę BWS odwiedziło 30 tys. użytkowników, którzy wyświetlili kursy 752 tys. razy. Najpopularniejszymi kursami w roku szkolnym 2024/2025 były: „Cyberprzemoc” – szkoła podstawowa (37,5 tys. wyświetleń), „Cyberzagrożenia” – szkoła podstawowa (38,4 tys. wyświetleń), „Cyberprzemoc” – szkoła ponadpodstawowa (32,6 tys. wyświetleń). Te liczby robią wrażenie!

Kongres OSE 2024

W grudniu 2024 odbyła się kolejna edycja Kongresu OSE – konferencji dla nauczycieli, dyrektorów szkół, edukatorów i wszystkich, którym leży na sercu dobro dzieci w internecie. W konferencji, która odbyła się stacjonarnie w Krakowie i była transmitowana online, wzięło udział łącznie 2500 osób!

Głównym tematem tegorocznej edycji Kongresu OSE była ochrona dzieci i młodzieży przed szkodliwymi treściami w sieci. Uczestnicy konferencji usłyszeli, z jakimi niebezpiecznymi materiałami stykają się dziś dzieci online, kim są patoinfluencerzy i dlaczego młodzi się na nich wzorują. Poznali też założenia ustawy o ochronie małoletnich przed treściami szkodliwymi w internecie, a także rozwiązania zagraniczne w tym zakresie. W trakcie Kongresu nie zabrakło także gorących dyskusji i debat, w których poruszane były najbardziej aktualne zagadnienia dotyczące wyzwań dzisiejszej edukacji. Rozmawiano o zagrożeniach w kontekście generowania szkodliwych treści przez sztuczną inteligencję (AI) i podkreślano konieczność kształtowania kompetencji cyfrowych, które będą wsparciem dla młodych w bezpiecznym korzystaniu z technologii (więcej napisaliśmy w aktualności „Kongres OSE 2024 – sztuczna inteligencja, patoinfluencerzy i szkodliwe treści”).

– Ochrona dzieci przed szkodliwymi treściami w internecie to dziś jedno z najważniejszych wyzwań dla całego systemu edukacji – nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Kongres OSE to przestrzeń, w której łączymy doświadczenia ekspertów, praktyków i decydentów, by wspólnie szukać skutecznych rozwiązań. Cieszy nas, że z roku na rok coraz więcej osób – nauczycieli, dyrektorów i edukatorów – bierze udział w tym dialogu i wprowadza realne zmiany w swoich szkołach – mówi Kinga Karelus, współorganizatorka Kongresu i innych wydarzeń edukacyjnych w OSE.

Na tegorocznym Kongresie, zorganizowanym we współpracy z przez Ministerstwem Cyfryzacji i Uniwersytetem Jagiellońskim, gościliśmy wielu ekspertów NASK, a także przedstawicieli administracji publicznej – z Polski i krajów Unii Europejskiej, środowiska akademickiego oraz organizacji pozarządowych. Byli z nami m.in.: dr Michał Gramatyka, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Cyfryzacji; Marzena Sawicka, dyrektorka Departamentu Telekomunikacji w Ministerstwie Cyfryzacji; Michael Terhörst z Federalnej Agencji Ochrony Dzieci i Młodzieży w mediach (Niemcy); Julia Cooke z Urzędu Komunikacji – Ofcom (Wielka Brytania); Ángel Martín Bautista z Ministerstwa Transformacji Cyfrowej i Służby Publicznej (Hiszpania), Katarzyna Hernandez, dyrektorka Zespołu Edukacji Cyfrowej i Bezpieczeństwa w Sieci w Biurze Rzeczniczki Praw Dziecka; Przemysław Kuna, zastępca dyrektora NASK ds. Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej.

Wszystkie wystąpienia i debaty możecie obejrzeć na naszym kanale na YouTubie – zachęcamy!

Zobaczcie też wideorelację z tegorocznej konferencji i już dziś ustawcie przypomnienie: Kongres OSE 2025 powróci pod koniec roku!

Szkoła międzypokoleniowa, czyli młodsi i starsi razem o cyberbezpieczeństwie

Eksperci OSE angażują się w wiele działań – nie inaczej było i w kończącym się roku szkolnym. Gościli w audycjach radiowych, wygłaszali wykłady, udzielali merytorycznego wsparcia (np. w projektach Higiena cyfrowa czy Klub Cyfrowych Możliwości). Prowadzili także, we współpracy z Ministerstwem Cyfryzacji, Ministerstwem Edukacji Narodowej i minister ds. polityki senioralnej Marzeną Okłą-Drewnowicz, projekt… budujący międzypokoleniowe mosty.

Do konkursu „Szkoła międzypokoleniowa” i rywalizacji o 74 pracownie mobilne oraz karty podarunkowe w wysokości 2000 zł na cele edukacyjne przystąpiły aż 1554 szkoły z całej Polski podłączone do OSE. Nauczyciele wspierani przez uczniów od stycznia do marca 2025 r. organizowali dla seniorów wyjątkowe zajęcia poświęcone kompetencjom cyfrowym, cyberbezpieczeństwu oraz budowaniu bezcennego międzypokoleniowego dialogu.

Efekty „Szkoły międzypokoleniowej”? W szkolnych pracowniach komputerowych, lokalnych klubach seniora, domach kultury, bibliotekach odbyło się ponad 5,5 tys. warsztatów. Aż 10 349 seniorów – jeden z nich miał 96 lat! – w przyjaznej atmosferze zdobywało cyfrowe umiejętności. W rolę mentorów i pomocników wcieliło się 11 260 uczniów, którzy z empatią, cierpliwością i zaangażowaniem tłumaczyli – często przyszywanym „babciom” i „dziadkom” – tajniki cyfrowego świata.

– Integracja międzypokoleniowa to coś więcej niż wspólne spędzanie czasu: to realna wymiana doświadczeń, wzajemny szacunek i budowanie mostów między światem młodych a codziennością osób starszych. Wspólna nauka, zwłaszcza w obszarze kompetencji cyfrowych, ma ogromną wartość, młodzież uczy się cierpliwości, komunikacji i empatii, a seniorzy zyskują poczucie sprawczości i większej niezależności w świecie, który coraz częściej opiera się na technologiach – mówi Katarzyna Gańko, koordynatorka projektu Szkoła międzypokoleniowa, autorka poradnika „Offline znaczy zdrowiej”. – Edukacja cyfrowa dla osób starszych to nie tylko umiejętność obsługi smartfona czy bankowości internetowej, to także wzmocnienie ich bezpieczeństwa, pewności siebie i otwartości na zmiany. Projekty, które łączą pokolenia wokół wspólnego celu, mają niezwykłą siłę – bo pozwalają wszystkim uczestnikom poczuć się potrzebnymi i kompetentnymi. To właśnie taka edukacja buduje społeczeństwo włączające, solidarne i nowocześnie rozumiane jako wspólnota – dodaje Diana Kania, współautorka poradnika „ABC cyberbezpieczeństwa”, twórczyni aktualności na stronach ose.gov.pl i OSE IT Szkoła.

Szczegółowe informacje o projekcie, w tym jego założenia, efekty i listę laureatów, znajdziecie w aktualności „Szkoła międzypokoleniowa buduje mosty! Gala wręczenia nagród w konkursie”.

OSEhero, czyli supernauczyciele w akcji

Nie byłoby OSE bez OSEhero, czyli największego projektu dla nauczycieli w Polsce, którego osią jest cyberbezpieczeństwo. 23 czerwca zakończyła się ze wszech miar rekordowa edycja OSEhero: wzięło w niej udział 2 tys. nauczycieli, którzy w swoich szkołach zorganizowali 2468 inicjatyw związanych m.in. z cyberzagrożeniami i sposobami ochrony przed oszustwami w sieci. Aż 915 uczestników – nauczycieli wszystkich przedmiotów ze szkół w całym kraju – ukończyło edycję z tytułem OSEhero na najbliższe dwa lata szkolne. Wszystkim serdecznie gratulujemy!

Przez cały rok szkolny wyposażaliśmy uczestników w wiedzę i narzędzia, dzięki czemu nauczyciele (choć na co dzień nie noszą peleryn) stali się prawdziwymi superbohaterami dla swoich uczniów – przewodnikami po świecie internetu. Podczas pięciu szkoleń i sześciu „spotkań przy kawie” prowadzonych przez ekspertów uczestnicy projektu mogli dowiedzieć się więcej m.in. o cyfrowej higienie, cyberprzemocy w klasie, sztucznej inteligencji, bezpiecznych grach cyfrowych, socjotechnice i najpowszechniejszych cyberzagrożeniach. Wymieniali się także swoimi doświadczeniami, pomysłami na inicjatywy, dzielili się wątpliwościami i chwalili sukcesami. Zbudowali wyjątkową społeczność – otwartą, aktywną i zaangażowaną.

Szkolenia i inicjatywy to nie wszystko: nauczyciele brali udział również w konkursach na najbardziej kreatywne ćwiczenie dotyczące cyfrowej higieny i najciekawsze scenariusze zajęć oraz gier trenowych poświęconych tematyce hejtu i cyberprzemocy. Wybór najlepszych prac okazał się nie lada wyzwaniem!

Podobnie trudno było wytypować czworo najbardziej zaangażowanych nauczycieli, których odwiedziliśmy podczas tradycyjnego OSEhero Tour. Nasi eksperci, po pokonaniu łącznie niemal 3 tys. kilometrów, pojawili się w czterech szkołach w różnych zakątkach Polski, by poprowadzić warsztaty dla uczniów i spotkać się z uczestnikami projektu.

– Tym razem pojawiliśmy się w Szkole Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Przystajni, Szkole Podstawowej im. Feliksa Nowowiejskiego w Wydminach, Publicznej Szkole Podstawowej w Bierzwnicy oraz Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w Środzie Śląskiej. Doceniliśmy wyjątkowych uczestników naszego projektu: osoby, które nie opuściły żadnego szkolenia lub zorganizowały rekordową liczbę inicjatyw. Razem z uczniami graliśmy w naszą grę dotyczącą cyfrowej higieny, z nauczycielami rozmawialiśmy o  bezpieczeństwie w sieci oraz możliwościach, jakie daje projekt OSEhero. Śledźcie nas na Facebooku – już niedługo pojawią się wideorelacje z tych wyjątkowych spotkań – mówi Marcelina Rusiniak, współorganizatorka OSEhero Tour i innych wydarzeń edukacyjnych w OSE.

Choć tegoroczna edycja projektu oficjalnie już się zakończyła, przed nami jeszcze ostatni punkt programu: tradycyjny Zlot OSEhero, podczas którego nauczyciele spotkają się stacjonarnie. Zaplanowaliśmy bardzo intensywny czas i wiele okazji do poszerzenia wiedzy, a przede wszystkim do lepszego poznania się, zainspirowania do dalszej pracy. Zlot odbędzie się już niedługo, 3 i 4 lipca, na pewno będziemy relacjonować to wydarzenie!

– Koniec roku to czas podsumowań, sięgamy więc pamięcią w przeszłość i chwilami nie dowierzamy, że projekt OSEhero trafił do tak wielu nauczycieli i uczniów, że realnie przyczynił się do tego, że internet stał się dla jego młodych użytkowników bezpieczniejszym miejscem. Jeśli spojrzymy na trzy ostatnie edycje, czyli 2022/2023, 2023/2024, 2024/2025, okaże się, że było z nami w sumie ponad 4,5 tys. nauczycieli, którzy zorganizowali ponad 5 tys. inicjatyw dotyczących bezpieczeństwa w sieci – konkursów, akcji edukacyjnych, spotkań ze specjalistami. Przykłady można wymieniać bardzo długo. Dziś wiemy jedno: uczestnicy kolejnej edycji na pewno znów nas zaskoczą. Nie możemy się doczekać, aż ich poznamy! – mówi Marcin Tomczyk, koordynator projektu OSEhero.

We wrześniu wystartuje kolejna edycja OSEhero, bądźcie czujni!

Słonecznych wakacji!

Nadszedł czas na przerwę od zajęć w szkole, ale my jak zwykle nie zwalniamy tempa: szykujemy dla Was nowe materiały edukacyjne, planujemy Kongres OSE 2025 i kolejną edycję OSEhero. Obiecujemy, że od września będzie się działo!

– Mamy nadzieję, że letnie dni przyniosą Wam – nauczycielom, dyrektorom, technicznym reprezentantom szkół, uczniom i wszystkim na co dzień pracującym z dziećmi i młodzieżą –zasłużony relaks, radość z małych i dużych przyjemności oraz chwile prawdziwego wytchnienia – mówi Aleksandra Lipka, administratorka profilu OSE – Ogólnopolska Sieć Edukacyjna na Facebooku, współautorka kursu „(Dez)informacja, czyli w co wierzyć w internecie”. – Życzymy słońca, bezpiecznych podróży, dobrych przygód, inspirujących znajomości i spotkań. Wracajcie po wakacjach z głowami pełnymi pomysłów, gotowi na kolejne wyzwania – dodaje Joanna Matuszów, która dopiero rozwija skrzydła w Zespole Programów Edukacyjno-Informacyjnych w NASK.