W dzisiejszej „Lekcji o cyberbezpieczeństwie” zachęcamy Was do przeprowadzenia zajęć na niezwykle ważny temat – porozmawiajcie o cyberprzemocy i hejcie. Jak wynika z badań NASK „Nastolatki 3.0”, prawie połowa młodych ludzi spotyka się w internecie z sytuacjami, w których ich znajomi są atakowani i wyzywani. Z ośmieszaniem i poniżaniem kogoś w sieci zetknął się co trzeci respondent.

Cyberprzemoc przybiera różne formy: od przesyłania agresywnych wiadomości po publikację kompromitujących materiałów, mających na celu wyśmiewanie, poniżanie lub zastraszanie innych osób. Bardzo często przyczyną przemocy w świecie cyfrowym są konflikty szkolne czy rówieśnicze. Dla agresorów internet stał się dodatkową przestrzenią, w której pozwalają sobie krzywdzić innych – nierzadko bez żadnych konsekwencji. Jak się okazuje, młodzi ludzie często działają nieświadomie, nie zdając sobie sprawy z tego, jaką krzywdę wyrządzają drugiej osobie. Pokazujcie im, co można, a czego nie powinno się robić w internecie!

Rodzaje agresji w sieci

Z pewnością każdy z Was niejednokrotnie doświadczył cyberprzemocy – osobiście lub pośrednio. Zdarzyło Wam się natknąć na wulgarne wpisy na kontach społecznościowych czy krzywdzące komentarze pod publikacjami, prawda? Form i rodzajów cyfrowej agresji jest wiele, jednak warto znać przynajmniej te podstawowe, wśród których trzeba wymienić:

• wykluczanie – wyłączenie konkretnej osoby lub osób z grupy online, usunięcie jej ze znajomych w portalach społecznościowych w celu sprawienia jej przykrości, poniżenia;
• nękanie – wysyłanie powtarzalnych, poniżających, agresywnych wiadomości do wybranej osoby;
• cyberstalking – śledzenie i uporczywe wysyłanie ofierze niechcianych wiadomości, gróźb;
• wojna na obelgi (flaming) – internetowa kłótnia polegająca na wulgarnej, często publicznej, wymianie zdań;
• dyskredytacja – wysyłanie informacji mających na celu oczernienie danej osoby w oczach innych lub zamieszczanie takich informacji w internecie, co w konsekwencji może prowadzić do zniszczenia reputacji;
• happy slapping – prowokowanie do zrobienia czegoś lub udziału w jakimś zdarzeniu i upublicznienie materiałów z tego wydarzenia w sieci w celu ośmieszenia uczestniczącej w nim osoby;
• sextortion – szantaż polegający na grożeniu ujawnieniem intymnych zdjęć;
• kradzież tożsamości – przywłaszczenie sobie danych osobowych innej osoby i podszywanie się pod nią w celu wyrządzenia jej krzywdy.

Skutki cyberprzemocy

Nie ma wątpliwości, że każdy z powyższych rodzajów cyfrowej przemocy wyrządza krzywdę. Niektóre z aktów internetowej agresji naruszają prawo, co oznacza, że mogą zostać zgłoszone na policję, a w dalszej konsekwencji nawet skierowane do sądu. Zalicza się do nich: zniesławienie lub zniewagę, naruszenie wizerunku, stalking, podszywanie się pod kogoś oraz groźby.

Takie działania narażają ofiary cyberprzemocy na trudno odwracalne skutki. Wynika to z faktu, że materiały opublikowane w internecie nie giną. Nawet gdy zostaną usunięte, nie możemy mieć pewności, ile kopii zostało wykonanych i na czyich urządzeniach się znajdują. Nie można zapominać o tym, że cyberprzemoc wywołuje emocje, z którymi bardzo trudno sobie poradzić, szczególnie młodym ludziom, kształtującym dopiero swoje mechanizmy obronne.

Młodzi internauci, którzy nie znają świata bez dostępu do sieci, nie potrafią postawić wyraźnej granicy między przestrzeniami online i offline. To, czego doświadczają w internecie, bywa dla nich równie lub nawet bardziej intensywne i prawdziwe niż to, z czym spotykają się „w realu”. Dodajmy do tego złudne poczucie anonimowości i nieostrożność typową dla wieku dojrzewania – otrzymamy obraz naprawdę trudnego środowiska, w którym młodzież najczęściej radzi sobie sama. Dlatego po raz kolejny podkreślamy, jak ważne jest Wasza rola – rola odpowiedzialnego przewodnika po świecie online dla Waszych uczniów czy dzieci.

Cyberprzemoc na lekcji

Zachęcamy Was do skorzystania z naszego bezpłatnego scenariusza dla uczniów szkół ponadpodstawowych „Bez złych intencji… A jednak przemoc!”, dostępnego na platformie Bezpieczni w sieci. Takie zajęcia przede wszystkim uświadomią młodym użytkownikom sieci, w jaki sposób środowisko internetowe wpływa na przekształcenie aktów agresji w działania przemocowe. Uczniowie poznają podobieństwa i różnice między nękaniem w realnym świecie i w sieci oraz dowiedzą się, dlaczego trzeba przeciwstawiać się cyberprzemocy i wspierać rówieśników, którzy jej doświadczają. 

Chcecie pogłębić omawiany temat lub porozmawiać o nim z młodszymi uczniami? Sięgnijcie po inne scenariusze, które omawialiśmy w naszej serii już wcześniej:

• „Lekcja o cyberbezpieczeństwie: cyberprzemoc i hejt”,
• „Lekcja o cyberbezpieczeństwie: cyberprzemoc i hejt cz. 2”,
• „Lekcja o cyberbezpieczeństwie: cyberprzemoc i hejt cz. 3”.