Za nami 32 aktualności opublikowane w ramach serii „Lekcja o cyberbezpieczeństwie”. To oznacza, że poleciliśmy Wam już wiele naszych scenariuszy zajęć czy kart pracy, które przybliżają zagadnienia związane z cyberzagrożeniami i sposobami radzenia sobie z trudnymi sytuacjami w sieci. Warto skorzystać z tych materiałów, bo, jak pokazują badania, uczniowie spędzają online coraz więcej czasu.

Jeśli nie śledziliście aktualności z wtorkowej serii, nic straconego. O wartościowych materiałach edukacyjnych – adresowanych zarówno do nauczycieli, jak i starszych oraz młodszych uczniów – przeczytacie na naszej bezpłatnej platformie OSE IT Szkoła. Dziś polecamy Wam kolejny scenariusz zajęć – tym razem na temat cyberprzemocy (określanej też jako cyberbullying, czyli cyfrowe dręczenie, znęcanie się). Materiał „Doświadczasz cyberprzemocy? Możesz na mnie liczyć!” warto wykorzystać podczas lekcji z uczniami klas 7–8 szkoły podstawowej. Znajdziecie go na platformie edukacyjnej bezpieczniwsieci.edu.pl.

Przemoc może dotyczyć też Twojego ucznia…

Dane z raportu NASK „Nastolatki 3.0” nie pozostawiają złudzeń – młodzi użytkownicy internetu spędzają online średnio 5 godzin i 36 minut dziennie, a w dni wolne od zajęć – 6 godzin i 16 minut. W sieci doświadczają cyberprzemocy i hejtu, często są też sprawcami agresji. Co trzecia osoba była wyzywana, a blisko co czwarta ośmieszana i poniżana. Ale cyberprzemoc to nie tylko agresja słowna (hejt, mowa nienawiści). Może ona przybierać różne formy: wykluczania z grona znajomych, szantażu czy publikowania w sieci upokarzających materiałów – filmów lub zdjęć.

Niestety, badania NASK pokazują, że dziecko doświadczające cyberataków często pozostaje z tym problemem samo – nie reaguje na przemoc i nikomu nie mówi, że padło jej ofiarą. Nawet rodzice rzadko mają świadomość, że ich dziecku dzieje się krzywda w internecie, choć agresja i hejt online często mają swoje źródła w rówieśniczych konfliktach przeniesionych z podwórka, klasy lub szkoły. Pamiętajmy przy tym, że wirtualnym atakom trudniej jest zapobiegać, bo szybko się rozprzestrzeniają, a ich sprawcy są na ogół anonimowi.

Skutki cyberprzemocy

Co grozi dziecku doświadczającemu cyberprzemocy i hejtu? Anna Borkowska, ekspertka NASK ds. edukacji cyfrowej, w publikacji „Cyberprzemoc w szkole. Poradnik dla nauczycieli” pisze o przeżywaniu bardzo trudnych emocji związanych z atakami w sieci. Ofiary:

• mogą czuć się osaczone, osamotnione i bezsilne;
• obawiają się, że kompromitujące materiały dotrą do bardzo dużej grupy osób, przez co mierzą się z poniżeniem, upokorzeniem, lękiem, rozpaczą, smutkiem;
• niekiedy mogą wstydzić się i mieć poczucie winy, że nie potrafiły same sobie poradzić.

Anna Borkowska zwraca też uwagę, że długotrwałe doświadczanie cyberprzemocy wpływa na sposób myślenia o sobie i innych, na relacje z otoczeniem. Ofiary ataków w sieci:

• częściej niż ich rówieśnicy doświadczają problemów w kontaktach z innymi ludźmi;
• mają zaniżone poczucie własnej wartości;
• zaczynają mieć kłopoty z nauką;
• mierzą się z problemami psychologicznymi, a także zdrowotnymi, takimi jak bóle głowy, brzucha, problemy ze snem itp.;
• w skrajnych przypadkach mają myśli i próby samobójcze.

Lekcja ze scenariuszem zajęć

Dręczenie w sieci może dotknąć każdego, stąd tak ważna jest profilaktyka. Po pierwsze warto tłumaczyć uczniom, czym tak naprawdę jest cyberprzemoc, bo co czwarty nastolatek nie jest w stanie określić, czy sytuacje, które obserwuje w internecie, są formą przemocy („Nastolatki 3.0”), po drugie – uczyć, jak przeciwstawiać się aktom internetowej agresji i co robić, by wspierać jej ofiary.

Zachęcamy do skorzystania ze scenariusza zajęć „Doświadczasz cyberprzemocy? Możesz na mnie liczyć!”. Dzięki niemu uczniowie zrozumieją, jak sieć sprzyja działaniom przemocowym, poznają formy cyberbullingu, dowiedzą się o motywach działania sprawcy, ofiary i świadka przemocy, nauczą się, jak radzić sobie z atakami w internecie. Przy okazji lekcji z naszym scenariuszem wspólnie przygotujecie też „E-mail na czarną godzinę”, czyli wiadomość, w której uczniowie zadeklarują gotowość do udzielenia pomocy komuś, kto doświadczył jakiejkolwiek formy cyberprzemocy.

Nauka z platformą „Bezpieczni w sieci”

Scenariusz lekcji „Doświadczasz cyberprzemocy? Możesz na mnie liczyć!” i inne darmowe materiały edukacyjne dotyczące bezpieczeństwa w internecie znajdziecie na stronie bezpieczniwsieci.edu.pl.

Wystarczy się zalogować, by mieć dostęp do kursów e-learningowych dla nauczycieli i uczniów (łącznie 18 kursów) oraz scenariuszy lekcji. Materiały dotyczą sześciu modułów tematycznych: cyberprzemoc, cyberzagrożenia, cyfrowe ślady i wizerunek online, fake newsy, nielegalne i szkodliwe treści w internecie oraz prywatność w cyfrowym świecie.

Z treści na platformie mogą korzystać zarówno nauczyciele, jak i uczniowie (klas 7–8 szkół podstawowych i szkół ponadpodstawowych), a także wszyscy zainteresowani edukacją na temat cyberbezpieczeństwa.

OSE IT Szkoła – inne materiały

Problem cyberprzemocy jest dla Was ważny? Więcej bezpłatnych materiałów: e-kursy, poradniki, scenariusze zajęć znajdziecie na naszej platformie e-learningowej OSE IT Szkoła. Szczególnie polecamy:

• poradniki: Cyberprzemoc w szkole. Poradnik dla nauczycieli”; „Cyberprzemoc. Włącz blokadę na nękanie. Poradnik dla rodziców”;
• infografiki dotyczące cyberprzemocy;
• scenariusze zajęć dla uczniów: w wieku 13–15 lat „My wszyscy. Ryzykowne zachowania w internecie: cyberprzemoc” oraz klas 5–6 „Nie wywołuj hejtu z lasu. Czerwony Kapturek i cyberprzemoc”;
• kursy e-learningowe dla młodszych uczniów: „Krasnoludki 2.0 – Walka o słowa, czyli Mech kontratakuje”, „Krasnoludki 2.0 – „W spirali agresji, czyli wojny braci”, „Owce w sieci – Głupek”, „Plik i Folder – odkrywcy internetu”;
• kursy e-learningowe dla młodzieży: „Cyberprzemoc – kompromitujące nagranie w sieci”, „Cyberprzemoc – anonimowość w sieci”, „Cyberprzemoc – prześmiewcze serwisy internetowe”, „Cyberprzemoc – twórca w sieci”, „Cyberprzemoc w grach internetowych”.

Koniecznie obejrzycie też webinar Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej „Cyberprzemoc w szkole – powiedz STOP”:

Za tydzień wypatrujcie kolejnego tekstu z cyklu „Lekcja o cyberbezpieczeństwie”. We wtorek polecimy Wam scenariusz lekcji do kursu dotyczącego bezpiecznego użytkowania tak bardzo lubianych przez dzieci aplikacji mobilnych. Śledźcie też posty na Facebooku OSE – Ogólnopolska Sieć Edukacyjna, gdzie zamieszczamy aktualne informacje na temat naszych działań.