To już szósty miesiąc naszej kampanii edukacyjnej „FOMOwscy i JOMOwscy”, w której pokazujemy Wam, że cyfrowa higiena, bezpieczeństwo w sieci i mądre poruszanie się online to bardzo ważne elementy naszego codziennego funkcjonowania. Jak zwykle zaczynamy od komiksu – tym razem babcia i dziadek JOMOwscy chcą nagrać podcast na temat cyberbezpieczeństwa, jednak coś krzyżuje im plany… Jak sobie z tym poradzą? Kto im pomoże? Sprawdźcie koniecznie! 

Garść statystyk

Wszyscy jesteśmy narażeni na zagrożenia w sieci, o czym możemy przekonać się na własnej skórze niemal każdego dnia. Skąd o tym wiemy? Potwierdzają to badania:

• Z raportu NASK „Nastolatki 3.0” wynika, że aż 30% młodych ludzi doświadcza cyberzagrożeń, takich jak phishing czy niepożądane treści, a wielu z nich nie korzysta regularnie z programów antywirusowych i aktualizacji systemu, co zwiększa ryzyko ataków.
• Według raportu CERT Polska 2023 liczba ataków phishingowych w Polsce wzrosła o 25% w ciągu ostatniego roku, a coraz częściej ich celem stają się prywatni użytkownicy, którzy nie dbają o regularne aktualizacje swoich systemów czy instalację programów antywirusowych.

Cyberbezpieczeństwo przede wszystkim

W naszym komiksie przykra sytuacja spotkała też dziadka Józefa JOMOwskiego – okazało się, że jego komputer został zalany przez wyskakujące okienka i niechciane reklamy. Powiecie zapewne: nasz bohater nie zaktualizował programu antywirusowego, może kliknął w jakiś link i zainstalował złośliwe oprogramowanie, może zapomniał o aktualizacjach. Macie rację – dziadek nie zadbał właściwie o swoje bezpieczeństwo. Dlaczego to takie ważne?

W dzisiejszym świecie cyberprzestępcy stale ulepszają swoje metody, szybko się uczą, jak wykorzystywać różnorodne techniki do łamania zabezpieczeń. Bezpieczeństwo w sieci to dynamiczna dziedzina, która wymaga ciągłego dostosowywania się do nowych zagrożeń i wyzwań. Stale musimy mieć oczy i uszy szeroko otwarte!

Jakie są najczęstsze zagrożenia, z jakimi możecie spotkać się w internecie?

• Phishing: atak polegający na podszywaniu się pod zaufaną instytucję lub osobę w celu wyłudzenia danych osobowych, takich jak hasła czy numery kart kredytowych. Zazwyczaj odbywa się poprzez fałszywe e-maile i inne wiadomości (np. wysyłane za pośrednictwem komunikatorów) oraz podczas rozmów telefonicznych z rzekomymi „przedstawicielami banków”.
• Malware (złośliwe oprogramowanie): obejmuje wirusy, trojany, ransomware i inne programy, które infekują komputery, aby kraść dane, niszczyć pliki lub szantażować użytkowników.
• Ransomware: oprogramowanie, które blokuje dostęp do systemu lub danych. Przestępcy często żądają okupu za ich odblokowanie. Tego typu ataki mogą być szczególnie groźne, jeśli nie posiadamy kopii zapasowych danych.

Na szczęście ochrona przed cyberzagrożeniami nie musi być skomplikowana. Wprowadzenie kilku prostych nawyków może znacząco zmniejszyć ryzyko stania się ofiarą cyberprzestępców.

1. Silne i unikalne hasła. Używanie silnych, unikalnych haseł to podstawa cyberbezpieczeństwa. Hasła powinny mieć co najmniej 12 znaków, dobrze, jeśli składają się z kilku słów. Ważne jest także, aby nie używać tego samego hasła do różnych kont. W przypadku dużej liczby kont warto rozważyć korzystanie z menedżera haseł, który pomoże w ich tworzeniu i przechowywaniu.
2. Uwierzytelnianie dwu- i wieloskładnikowe (2FA, MFA). Włączenie tego zabezpieczenia wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, stanowi dodatkową warstwę ochrony. Nawet jeśli ktoś pozna Wasze hasło, do zalogowania będzie potrzebował dodatkowego elementu znanego tylko Wam, np. kodu wygenerowanego przez aplikację czy odcisku palca.
3. Regularne aktualizowanie systemów operacyjnych, programów – w tym programu antywirusowego – i aplikacji jest kluczowe dla ochrony przed znanymi lukami w zabezpieczeniach. Producenci regularnie publikują łatki, które eliminują te zagrożenia, więc warto mieć włączone automatyczne aktualizacje.
4. Ostrożność w korzystaniu z poczty elektronicznej. Uważajcie na e-maile od nieznanych nadawców, zwłaszcza te zawierające linki lub załączniki. Jeśli macie wątpliwości, czy wiadomość jest autentyczna, skontaktujcie się bezpośrednio z nadawcą lub instytucją, pod którą może podszywać się oszust.
5. Świadomość zagrożeń. Edukacja jest kluczem do skutecznej ochrony przed cyberzagrożeniami. Bądźcie na bieżąco z nowinkami dotyczącymi cyberbezpieczeństwa i regularnie sprawdzajcie, czy Wasze dane nie wyciekły w wyniku naruszeń bezpieczeństwa.

Gotowi na bezpieczną podróż po sieci?

W nowym odcinku komiksu „FOMOwscy i JOMOwscy” zwracamy Wam uwagę, jak ważne dla naszego bezpieczeństwa są proste zasady, o których warto pamiętać na co dzień.  Jak się skończy historia dziadka? Przekonacie się o tym już za tydzień, gdy oddamy w Wasze ręce szósty odcinek kursu e-learningowego.

W oczekiwaniu na kolejne materiały możecie wrócić do poprzednich części naszej kampanii:

• „FOMOwscy i JOMOwscy. Odcinek 1 – Zły sen” (komiks i kurs e-learningowy) oraz scenariusz „Odłączenie od sieci – lęk czy… radość?”;
• „FOMOwscy i JOMOwscy. Odcinek 2 – Nowy gracz na rynku social mediów” (komiks i kurs e-learningowyoraz scenariusz „Bezpiecznie w świecie mediów społecznościowych”;
• „FOMOwscy i JOMOwscy. Odcinek 3 – Media społecznościowe – (nie)znajomy i cyberkłopoty” (komiks i kurs e-learningowy oraz planer cyfrowej higieny);
• „FOMOwscy i JOMOwscy. Odcinek 4 – Na tropie cyfrowych śladów” (komiks i kurs e-learningowyoraz gra planszowa);
• „FOMOwscy i JOMOwscy. Odcinek 5 – Gra o dobre samopoczucie” (komiks i kurs e-learningowy oraz scenariusz).

Sięgajcie też do naszego poradnika „ABC cyberbezpieczeństwa” i pamiętajcie – w świecie cyfrowym zdrowy rozsądek oraz odpowiednie narzędzia to Wasza najlepsza ochrona!