To już przedostanie spotkanie w tegorocznej „Letniej Akademii OSE”! Zdobyliśmy razem sporo wiedzy – m.in. o początkach sztucznej inteligencji, jej zastosowaniach, a także o dezinformacji, phishingu i internetowych oszustwach. W zeszłym tygodniu zastanawialiśmy się, co wspólnego mają ze sobą szachy i programowanie. Dziś będziemy kontynuować szachowy temat – pokażemy Wam, że każdy może uczyć się królewskiej gry i dać mata przeciwnikowi. Z naszym bezpłatnym „Kursem podstawowym nauki gry w szachy” szybko staniecie się mistrzami!

Szach mat

Dla wielu z nas pierwszym skojarzeniem z szachami jest zawołanie „szach mat!”. Wiecie, skąd się wzięło? Termin „szach mat” wywodzi się z języka perskiego i oznacza „król jest bezradny (pozbawiony mocy)”. Często można spotkać błędne tłumaczenie – „król jest martwy” – które jest… językowym nieporozumieniem. Szachy dotarły do Europy przez Arabię, a po arabsku mata oznacza „umarł”. Król w szachach nie może być jednak martwy, bo nie można go zbić.

Czym w praktyce są szach i mat?

Szach to sytuacja, w której król znajduje się w zasięgu działania dowolnej bierki przeciwnika, a zatem jeśli jakaś bierka widzi przeciwnego króla, mamy do czynienia z szachem.

Król jest najważniejszą figurą na szachownicy, a zadaniem gracza jest trzymanie go w bezpiecznej pozycji. Kiedy król jest w szachu, czyli jest bezpośrednio zagrożony, naszym obowiązkiem jest go chronić. Istnieją trzy sposoby obrony króla przed szachem:

  • ucieczka – zagranie królem w bezpieczne miejsce;
  • zasłona – przestawienie swojej bierki w taki sposób, by stanęła pomiędzy królem a figurą szachującą;
  • zbicie bierki szachującej.

Mat to taki szach, przed którym nie można się obronić. Jeśli król jest szachowany przez dowolną bierkę przeciwnika i nie ma możliwości ucieczki w bezpieczne miejsce ani żadna z bierek nie jest w stanie go zasłonić, ani bierka szachująca nie może zostać zbita – wtedy dochodzi do mata i partia się kończy.

Bez podstaw ani rusz!

Zaciekawieni? Zajrzyjcie do trzyczęściowego „Kursu podstawowego nauki gry w szachy” na OSE IT Szkole, z którego dowiecie się wszystkiego, co potrzeba, by samodzielnie rozegrać pierwsze szachowe partie.

  • „Kurs podstawowy nauki gry w szachy – część 1”: znajdziecie tutaj podstawowe informacje, które pomogą Wam rozpocząć naukę. Dowiecie się, czym są szachownica, pola, linie, diagonale, król, hetman, wieża, goniec, skoczek czy pionek, i poznacie najważniejsze zasady królewskiej gry. Kurs przypomni Wam też legendę dotyczącą powstania szachów.
  • „Kurs podstawowy nauki gry w szachy – część 2”: w tej części kursu czekają na Was bardziej zaawansowane szachowe zasady. Nauczycie się bicia, matowania, obrony przed szachem i wykonywania roszad, a także dowiecie się, czym jest pat i debiut szachowy oraz do czego w szachach służy zegar.
  • „Kurs podstawowy nauki gry w szachy – część 3”: ostatnia część kursu to kompendium wiedzy na temat etapów gry szachowej (debiut, gra środkowa, końcówka) oraz motywów taktycznych (widełki, związanie, podwójny szach, atak z odsłony, rentgen). Nauczycie się tu metod obrony przed atakiem przeciwnika oraz sposobów na skuteczne odpieranie gróźb na szachownicy. Poznacie też tytuły szachowe, historię mistrzostw świata w szachach, a także dowiecie się więcej o polskich arcymistrzach.

Szachowe Grand Prix OSE

Dla młodych pasjonatów królewskiej gry przygotowaliśmy coś wyjątkowego! Już na jesieni odbędzie się Szachowe Grand Prix OSE – ogólnopolski turniej szachowy, w którym mogą wziąć udział uczniowie wszystkich szkół podstawowych. Do wygrania wspaniałe nagrody: konsole do gier, profesjonalny sprzęt szachowy i wiele innych.

Zapisy już ruszyły – czekamy na zgłoszenia! Szczegółowe informacje znajdziecie na stronie szachy.ose.gov.pl i w wydarzeniu na naszym Facebooku. Zajrzyjcie też na stronę ose.gov.pl, gdzie co poniedziałek wspólnie powtarzamy kolejne szachowe zagadnienia:

Inne aktualności

Zobacz więcej

Temat lekcji: manipulacje w sieci i teorie spiskowe

13.06.2025

Nikt z nas nie jest w pełni odporny na dezinformację, ale młodzi ludzie, z racji wieku, ulegają jej najczęściej. Skorzystajcie z materiałów dostępnych na OSE IT Szkole i pomówcie z uczniami o teoriach spiskowych i manipulacjach!

Programowanie dla każdego

06.06.2025

Już wkrótce – bo 8 czerwca – Dzień Informatyka. To dobra okazja, by zastanowić się, jak najlepiej przygotować dzieci do życia w świecie, który z roku na rok staje się coraz bardziej cyfrowy.

Temat lekcji: cyberzagrożenia

30.05.2025

Wirtualny świat kusi, ale bywa też miejscem, w którym łatwo się zagubić, zostać zranionym lub zmanipulowanym. Rolą nauczyciela jest nie tylko pokazywać możliwości globalnej sieci, lecz także uczyć uważności, odpowiedzialności i troski o cyfrowe bezpieczeństwo.

Kursy wybrane dla Ciebie

Wybierz poziom edukacyjny i sprawdź spersonalizowane rekomendacje kursów.