Jak co poniedziałek i środę mamy dla Was kolejną porcję wiedzy o bezpieczeństwie w sieci i nowych technologiach. W dzisiejszym odcinku serii „ABC cyberbezpieczeństwa” poznacie hasła na literę „W”.
Wellbeing
Wiele aspektów naszego życia przeniosło się w ostatnim czasie do sieci. Maile, wideokonferencje, aplikacje, media społecznościowe – czyli długie godziny spędzane przed ekranami. Ciągłe powiadomienia, spływające zewsząd informacje, wiele zadań do wykonania przed komputerem i narastająca frustracja: znacie to uczucie? To prosta droga do cyfrowego stresu, na który pomóc może digital wellbeing.
Wellbeing najprościej można wyjaśnić jako komfort psychiczny. Dzięki dobremu samopoczuciu, pozytywnym emocjom oraz równowadze cyfrowej (digital wellbeing) możemy nie tylko uniknąć wypalenia, ale też ustrzec się przed FOMO i stresem cyfrowym. Zadbanie o równowagę online–offline pomoże nam również wypracować korzystne nawyki na przyszłość.
Niezbędnej wiedzy, jak zachować równowagę i pokonać cyfrowy stres, dostarczą nasze materiały. Sięgnijcie po aktualności: „Stres cyfrowy – czym jest i jak go pokonać?”, „#offlinechallenge – czas na JOMO”, „5 pytań o… równowagę cyfrową”, „Cyfrowe nawyki u dzieci – to nasza wspólna sprawa” oraz zapoznajcie się z e-kursem „Zrozumieć FOMO”, poradnikiem dla nauczycieli „FOMO i problemowe używanie internetu” i scenariuszami zajęć profilaktycznych „Otwórz oczy – internet to nie wszystko. Śpiąca Królewna i FOMO”, „Jak się nie zaplątać w sieci? Ryzykowne zachowania w internecie: FOMO i problemowe używanie internetu”.
Wideokonferencje
To wirtualna forma komunikacji przy wykorzystaniu urządzeń cyfrowych (np. laptopa, smartfona) i internetu. Wideokonferencje umożliwiają zdalne rozmowy wideo w czasie rzeczywistym – niezależnie do odległości, jaka dzieli uczestników spotkania. Często wykorzystywane są w pracy, edukacji bądź organizacji różnych wydarzeń, np. ważnych uroczystości czy wykładów i spotkań z ekspertami.
Wideokonferencje szczególnie doceniliśmy w trakcie pandemii – pozwoliły nam one na organizację zdalnych spotkań (zarówno zawodowych, szkolnych, jak i tych rodzinnych), które były bezpieczne dla zdrowia uczestników.
Mimo że wideokonferencje ułatwiają komunikację, to korzystając z nich, musimy również zadbać o nasze bezpieczeństwo i pamiętać o zasadach, które uchronią nas przed różnymi incydentami i nieprzyjemnościami. Ważne jest więc, aby dbać m.in. o aktualizacje oprogramowania do wideokonferencji, odpowiednią konfigurację ustawień audio/wideo czy pamiętać o niedzieleniu się swoimi zaproszeniami (linkami do spotkań) z innymi osobami – w takiej sytuacji najlepiej odesłać zainteresowanego do organizatora spotkania.
Więcej praktycznych informacji o bezpiecznych wideokonferencjach znajdziecie w aktualności „Bezpieczni w sieci z OSE: wideokonferencje” oraz biuletynie „OUCH! – Bezpieczeństwo wideokonferencji”.
Wi-Fi
To jedna z najpopularniejszych technologii wykorzystywanych przy budowie bezprzewodowych sieci, której szczególnym zastosowaniem jest tworzenie sieci lokalnych (LAN) opartych na komunikacji radiowej (WLAN). Brzmi skomplikowanie? To prościej: dzięki Wi-Fi możemy bezprzewodowo łączyć się z internetem.
Wielu z nas używa tej technologii niemal każdego dnia – łącząc z domową siecią nasze przenośne urządzenia cyfrowe (np. smartfony, tablety) czy inteligentne domowe sprzęty (np. telewizory, lodówki, roboty sprzątające), ale też korzystając z otwartych sieci publicznych.
Choć W-Fi jest dla nas dużym ułatwieniem, to może też narażać na niebezpieczeństwa – szczególnie gdy korzystamy z sieci publicznych, np. w kawiarni lub hotelu. Takie sieci powinniśmy traktować jako niezaufane, gdyż nigdy nie mamy pewności, kto jest do nich podłączony ani kto je nam udostępnia. Decydując się na korzystnie z publicznego Wi-Fi, unikajmy logowania się do naszego banku, mediów społecznościowych czy poczty elektronicznej i podawania haseł. Dbajmy też o aktualne oprogramowanie antywirusowe i systemowe naszych urządzeń oraz rozważmy skorzystanie z VPN-ów.
Nasza domowa sieć również potrzebuje odpowiedniego zabezpieczenia przed wirtualnymi zagrożeniami. Jakiego? Odpowiedzi dostarczy Wam biuletyn „OUCH! – Bezpieczna domowa sieć Wi-Fi”. Z kolei wiadomości na temat elementów sprzętowych służących do budowy domowej sieci przewodowej i bezprzewodowej szukajcie w kursie e-learningowym „Sieci komputerowe w powszechnym użyciu”.
Więcej podpowiedzi, jak bezpiecznie korzystać z publicznych sieci Wi-Fi znajdziecie też w aktualności „Wi-Fi na wakacjach. Czy zawsze jest bezpieczne?”.
Wirus komputerowy
To rodzaj złośliwego oprogramowania, który infekuje sprzęt (np. komputer, laptop, smartfon czy tablet). Podobnie do wirusa grypy także ten komputerowy ma zdolność powielania się i gdy przeniknie do sprzętu, może sprawić wiele problemów, modyfikując inne programy bądź pliki.
Skutkami zainfekowania naszego urządzenia wirusem są np. niszczenie lub zmienianie zawartości sprzętu czy utrudnienie korzystania z niego. Wirusy mogą być przenoszone m.in. poprzez pobierane pliki, załączniki otrzymane w wiadomości e-mailowej, urządzenia USB (np. dysk zewnętrzny, pendrive) lub komunikatory internetowe.
Nie lekceważcie wirusów – nawet te najprostsze mogą być niebezpieczne i szkodliwe! Jak więc chronić sprzęty przed zainfekowaniem? Przede wszystkim działajmy profilaktycznie – instalując i na bieżąco aktualizując program antywirusowy i używane oprogramowanie. Pamiętajmy też o niepodłączaniu do naszych urządzeń USB niewiadomego pochodzenia i niepobieraniu załączników z podejrzanych maili czy plików z internetu (np. filmów, muzyki). Warto także zadbać o stworzenie kopii zapasowej swoich danych, która w razie niebezpieczeństwa pomoże odzyskać ważne pliki.
Informacje na temat wirusów komputerowych dostarczą Wam nasze kursy „Podstawy bezpieczeństwa sieciowego” oraz szósty moduł „Przygód Profesora i N@tki, czyli jak mądrze korzystać z internetu”. Wiele pomocnych wiadomości znajdziecie też w biuletynie „OUCH! – Ochrona przed złośliwym oprogramowaniem”.
Wizerunek online
Wizerunek jest zbiorem cech oraz informacji wpływających na odbiór nas przez innych. Może dotyczyć zarówno konkretnej osoby, jak i przedsiębiorstwa lub produktu. Na wizerunek online składają się nasze działania w sieci: udostępnienia (zdjęć, postów, filmów), komentarze, lajki, przynależność do grup lub wpisy w mediach społecznościowych czy dotyczące nas treści wrzucone do sieci przez innych użytkowników.
Nie zapominajmy, że wizerunek online często nie pozostaje jednak tylko w sferze wirtualnej i przenosi się na świat offline – dlatego działania w sieci zawsze warto podejmować rozważnie. Zanim więc udostępnimy materiały przedstawiające wizerunek nasz lub innych osób – zastanówmy się, czy dane zdjęcie, film lub wpis będzie nam się podobać również w przyszłości i czy będziemy zadowoleni, gdy ten materiał zobaczą nasi rodzice, nauczyciel lub pracodawca. Pamiętajmy, że w internecie nic nie ginie!
Jak jeszcze dbać o swój wizerunek online? Warto m.in. korzystać z ustawień prywatności w mediach społecznościowych i przeglądarkach, nie publikować zdjęć dokumentów czy ustalić ze znajomymi zasady udostępniania materiałów przedstawiających nasz wizerunek.
Więcej informacji na temat ochrony wizerunku w sieci przeczytacie w naszych aktualnościach: „Bezpieczni w sieci z OSE: ochrona wizerunku i tożsamości w sieci”, „Wizerunek online: pamiętaj o nim również w wakacje!”. Pomocnej wiedzy dostarczą też nasze e-kursy: „Wizerunek w sieci”, „Cyberprzemoc – prześmiewcze serwisy internetowe”, „Owce w sieci – Bekanie” oraz pierwszy moduł „Przygód Profesora i N@tki, czyli jak mądrze korzystać z internetu”.
Wyzwanie (challenge)
Internetowe wyzwania, tzw. online challenge, to rodzaj zabawy polegający na zamieszczaniu w sieci materiałów (zdjęć lub filmów), na których wykonuje się różne zadania – niekiedy dziwne, a nawet zagrażające życiu lub zdrowiu.
Przykładami takich niebezpiecznych wyzwań są m.in.: Eraser challenge (w którym uczestnik ma energicznie pocierać skórę gumką i jednocześnie wykonywać zadanie, np. recytować alfabet), robienie sobie zdjęć w niebezpiecznych miejscach czy Bird Box Challenge (wykonywanie różnych czynności z zawiązanymi oczami).
Internetowe wyzwania to „rozrywka” szczególnie popularna wśród nastoletnich użytkowników nowych technologii, którzy nie tylko decydują się na podejmowanie kolejnych wyzwań, ale często prześcigają się w wymyślaniu ekstremalnych zadań dla swoich znajomych. Dlaczego wirtualne challenge przyciągają dzieci i młodzież? Przede wszystkim dlatego, że opierają się na rywalizacji oraz umożliwiają zdobycie popularności wśród rówieśników i w internecie.
Rodzice i nauczyciele niestety zwykle nie zdają sobie sprawy, że uczniowie angażują się w wyzwania, które nie tylko mogą zagrażać ich zdrowiu, ale też życiu. W ochronie dzieci przed podejmowaniem niebezpiecznych działań pomoże profilaktyka i rozmowy na temat przykrych konsekwencji, jakie mogą wiązać się z tą szkodliwą „zabawą”.
Więcej informacji o internetowych wyzwaniach oraz podpowiedzi, jak rozmawiać z dziećmi o szkodliwych treściach znajdziecie w naszym poradniku dla nauczycieli „Szkodliwe treści w internecie” oraz webinarze „Szkodliwe treści w internecie”. Zajrzyjcie też do aktualności „Niebezpieczne zjawiska w internecie: szkodliwe treści”.
Na dziś to już wszystko, co przygotowaliśmy. A już w poniedziałek – czeka na Was ostatni odcinek naszego alfabetu! Bądźcie z nami i dowiedzcie się, jakie zagadnienia przygotowaliśmy na literę „Z”!