Za nami już 23 aktualności z serii „ABC cyberbezpieczeństwa”. Dowiedzieliście się z nich, czym są m.in.: kruegerware, adware, stopień alarmowy CRP czy smombie. Sporo przydatnej wiedzy, prawda? To jednak nie koniec ciekawostek – dziś wytłumaczymy Wam zagadnienia na „Z”!

Zakupy online

Robicie zakupy w internecie – w sklepach online, serwisach aukcyjnych lub aplikacjach mobilnych? Zakupy online umożliwiają nam zamawianie towarów bez wychodzenia z domu i czekania w często długich kolejkach do kasy. Dzięki nim możemy porównywać tysiące produktów w różnych sklepach i decydować się na najbardziej atrakcyjną dla nas ofertę, a także łatwo zamawiać produkty także z innych krajów.

Każdego dnia internauci na całym świecie kupują online. Taka forma transakcji ma wiele plusów, ale… może także narażać na zagrożenia. Aby ich uniknąć, zawsze powinniśmy być czujni i pamiętać o kilku zasadach. Warto więc zadbać m.in. o weryfikację sprzedawcy – sprawdzić jego dane, opinie innych klientów – a także decydować się na zakupy w znanych i sprawdzonych sklepach. Upewnijmy się też, że na stronie e-sklepu znajdziemy regulamin (zawsze pamiętajmy, by go przeczytać!), informacje o sposobach dostawy, formach płatności czy wiadomości na temat zwrotu towaru. Pamiętajmy też, by z rezerwą podchodzić do promocyjnych wabików typu „oferta aktualna tylko dziś!”.

Pomocne wiadomości na temat bezpiecznych zakupów online znajdziecie w naszej aktualności „Bezpieczne zakupy w Black Friday”, e-kursie „Bezpieczne zakupy w internecie”, publikacji „Jak się nie dać złapać w sieci nieuczciwych sprzedawców” oraz biuletynie „OUCH! – Bezpieczne zakupy online”.

Zapoznajcie się też z raportem „Nastolatki wobec zakupów w internecie”.

Zespół ds. nadużyć (zespół abuse)

O nasze wspólne bezpieczeństwo w sieci powinniśmy dbać wszyscy – niezależnie od wieku. Staliście się ofiarą hejtu w internecie? Natknęliście się na szkodliwą treść, która nie powinna znaleźć się w serwisie? A może zauważyliście działanie naruszające bezpieczeństwo użytkowników danej witryny? W takich sytuacjach pomocy udzieli Wam zespół ds. nadużyć (zespół abuse).

To pracownicy danego serwisu lub witryny internetowej dedykowani do zajmowania się bezpieczeństwem. Do zespołu abuse możemy zgłaszać przypadki naruszenia bezpieczeństwa technicznego (security), a także te związane z opublikowanymi treściami lub nieprawidłowymi zachowaniami innych użytkowników (safety).

Z inicjatywy CERT Polska powstało w 2005 r. forum polskich zespołów abuse – Abuse FORUM (AF), którego głównym celem jest zwiększenie skuteczności zapobiegania i reagowania na zagrożenia w internecie.

Zniesławienie

Ofiarą cyberprzemocy w sieci może stać się każdy, zarówno uczeń, nauczyciel, rodzic, jak i dowolny użytkownik internetu. Niektóre akty cyberprzemocy (np. zniesławienie) są nie tylko szkodliwe dla ofiary i niezgodne z netykietą, ale też stanowią naruszenie prawa i mogą być ścigane na wniosek osoby pokrzywdzonej lub jej rodzica bądź opiekuna (w przypadku dzieci poniżej 18 r.ż.).

Zniesławienie to pomówienie innej osoby lub grupy, instytucji, osoby prawnej bądź jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej o postępowanie lub właściwości, jakie mogą ją poniżyć wśród opinii publicznej albo skutkować narażeniem zaufania dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności. Zniesławienie w sieci może mieć dla ofiary bardzo szkodliwe skutki, niszczące jej wizerunek przez długie lata – nie ma pewności, że raz wrzucone do sieci materiały lub dodany komentarz kiedykolwiek znikną z internetu.

Jak reagować w przypadku zniesławienia? Przede wszystkim powinniśmy postarać się o usunięcie szkodliwej dla nas treści. W tym celu należy niezwłocznie zgłosić sprawę administratorowi danej witryny/serwisu za pomocą specjalnego formularza bądź wysyłając e-maila do ich zespołu abuse. Pamiętajmy też, że zniesławienie jest przestępstwem ściganym z oskarżenia prywatnego, dlatego powinniśmy zabezpieczyć wszelkie dowody i zgłosić sprawę na policję, do sądu lub prokuratury.

Informacje na temat zniesławienia znajdziesz w poradniku „Zagrożenia internetowe. Wybrane zjawiska”.

ZUI (zespół uzależnienia od internetu)

Internet ułatwia kontakt, wyszukiwanie informacji, załatwianie spraw urzędowych czy oferuje wiele form rozrywki. Co jednak w sytuacji, gdy ten bardzo atrakcyjny wirtualny świat pochłonie nas za bardzo?

Zespół uzależnienia od internetu (ZUI) to inaczej uzależnienie od internetu, czyli wykonywania różnych czynności w sieci. Może on dotykać nie tylko dorosłych, ale też dzieci i nastolatków – szczególnie narażone są na niego osoby charakteryzujące się wysokim FOMO. Nałogowemu korzystaniu z sieci mogą też towarzyszyć inne zachowania problemowe, takie jak np. zakupoholizm czy hazard online. Nadużywanie internetu podobnie jak inne e-uzależnienia można zaliczyć do uzależnień behawioralnych, czyli uzależnień od czynności.

Jakie symptomy u dzieci powinny wzbudzić niepokój rodziców i nauczycieli? To m.in. ciągła i silna potrzeba bycia online, uczucie rozdrażnienia, złości lub obniżenie nastoju w sytuacji odłączenia, rezygnacja z dotychczasowych zainteresowań na rzecz wirtualnych aktywności czy nadmierne korzystanie z internetu pomimo pojawienia się negatywnych skutków dla zdrowia.

ZUI podobnie do innych uzależnień może wywoływać bardzo poważne skutki, dlatego ważna w ochronie dzieci jest profilaktyka ucząca zdrowych cyfrowych nawyków. Wiedzy, jak rozmawiać o równowadze online–offline z dziećmi i młodzieżą oraz przeciwdziałać FOMO oraz nadużywaniu nowych technologii, dostarczą nasze materiały: poradnik dla nauczycieli „FOMO i problemowe używanie internetu”, kurs e-learningowy „Zrozumieć FOMO” oraz scenariusze zajęć „Jak się nie zaplątać w sieci? Ryzykowne zachowania w internecie: FOMO i problemowe używanie internetu” i „Otwórz oczy – internet to nie wszystko. Śpiąca Królewna i FOMO”. Zapoznajcie się też z naszymi aktualnościami: „Niebezpieczne zjawiska w internecie: FOMO”, „Cyfrowe nawyki u dzieci – to nasza wspólna sprawa”, „5 pytań o… równowagę cyfrową”.

Nasz cyfrowy alfabet dobiegł końca. To jednak nie wszystko, co przygotowaliśmy w tym tygodniu – w środę mamy dla Was jeszcze jedną aktualność w ramach serii „ABC cyberbezpieczeństwa”. Nie przegapcie jej!