W „Cyberbezpiecznej biblioteczce” co tydzień przypominamy Wam publikacje, które pomagają nie tylko lepiej zrozumieć nowe zjawiska i zagrożenia pojawiające się w sieci, a także nauczyć się im przeciwdziałać. Mówiliśmy już o FOMO, gamingu, szkodliwych treściach, cyberprzemocy, funkcjonowaniu uczniów w sieci, sextingu, działaniach profilaktycznych w zakresie cyberbezpieczeństwa, sharentingu, dezinformacji i cyfrowym śladzie. Przed nami kolejny temat: trolling w internecie, czyli wszelkie napastliwe, prowokujące, agresywne zaczepki, ośmieszające i często nieprawdziwe komentarze wywołujące silne emocje.

Rozpoznać trolla

Pojęcie trollingu wzięło swoją nazwę od angielskiego określenia trolling for fish, oznaczającego łowienie ryb na rzucającą się w oczy przynętę. „Haczykiem” w tym przypadku są zaczepne, często wrogie komentarze lub prowokujące, równie agresywne, odpowiedzi. Wbrew pozorom działania trolli mają konkretny cel: jest nim skłócenie uczestników dyskusji, utrudnianie komunikacji, sianie dezinformacji czy szerzenie propagandy.

Repertuar trolli – którymi mogą być zarówno ludzie, jak i boty – jest szeroki: od przesyłania pozornie nieszkodliwych memów, łańcuszków lub challenge’ów, po zaplanowane i zorganizowane groźne akcje dezinformujące odbiorców. Działania te celowo zaburzają komunikację, są zarzewiem kłótni i konfliktów, kształtują określone poglądy czy wywołują negatywne emocje związane z wybraną osobą lub tematem.

Trolle znane ze skandynawskich baśni ukrywały się w ciemnych lasach i jaskiniach, a te w internecie – działają wszędzie tam, gdzie wywiązują się dyskusje, a więc w mediach społecznościowych, na forach dyskusyjnych, w sekcjach komentarzy na blogach. Warto wiedzieć, że możemy zetknąć się też z działaniami tzw. farm trolli. To firmy specjalizujące się w tworzeniu i rozpowszechnianiu internetowej – głównie politycznej – propagandy, która może odgrywać dużą rolę np. podczas wyborów.

A jak rozpoznać trolla? Ci internetowi podżegacze wręcz lubują się w obrażaniu innych, wytykaniu im błędów i walce o słuszność swoich racji – do upadłego. Na wszystkim znają się najlepiej, a gdy brakuje im już argumentów… wyłapują i wyśmiewają błędy językowe w wypowiedziach dyskutantów. Trolle często korzystają z pseudoanonimowych kont, na których próżno szukać zdjęcia profilowego i informacji o prawdziwej osobie. 

Jak radzić sobie z trollami?

Pamiętajcie, że troll istnieje w internecie tak długo, jak długo będzie miał z kim dyskutować. Zatem nie warto „karmić trolla” i dawać mu powodów do przedłużania bezsensownej rozmowy!

Zignorowany troll szuka innych miejsc, w których może wygłaszać swoje kontrowersyjne opinie, co oznacza, że unieszkodliwiacie go, gdy nie wchodzicie z nim w polemikę. Nierzadko będziecie przekonani o tym, że macie rację i zechcecie jej dowieść, jednak zanim wdacie się w kłótnię, pomyślcie dwa razy, schowajcie dumę do kieszeni i po prostu odpuśćcie.

Jeżeli macie dosyć słownych utarczek z trollem, zawsze możecie go zablokować albo zgłosić do administratorów danej strony czy portalu. Użytkownicy, którzy naruszają zasady netykiety, nie są mile widziani!

Wybrane wnioski z badania „Trolling w mediach społecznościowych”

Więcej o trollach dowiecie się z raportu „Trolling w mediach społecznościowych”, podsumowującego badania przeprowadzone w 2019 r. przez NASK.

• Według badanych trolling to przede wszyst­kim: 60,0% – przemoc słowna, 51,2% – umieszczanie nieprawdziwych informacji, 47,0% – utrudnianie wypowiedzi innym.
• Zdaniem respondentów średnio aż 37,8% komentarzy w mediach społecznościowych można zakwalifikować jako trolling.
• Co siódmy respondent (14,4%) w ciągu ostatnich 12 miesięcy był obiektem trollingu.
• Emocje towarzyszące internautom, których posty były trollowane, to najczęściej: gniew (51,4%), wstręt (36,9%) oraz smutek (33,1%).
• Co czwarty internauta, który doświadczył tro­llingu, rozważał z tego powodu skasowanie konta w serwisie społecznościowym.
• Prawie dwie trzecie badanych uznaje trolling w mediach społecznościowych za działanie niedopuszczalne.
• Najczęściej wskazywane skutki trollingu, których respondenci doświadczyli osobiście, to naruszenie poczucia bezpieczeństwa, za­ufania, wolności słowa oraz realności treści i interakcji w mediach społecznościowych.
• Zdaniem respondentów obiektem trollingu w mediach społecznościowych najczęściej są podmioty państwowe (rząd, samorząd, pracownicy sektora publicznego), mniej­szości (religijne, seksualne, etniczne), firmy prywatne oraz media.
• W reakcji na doświadczenie trollingu użyt­kownicy albo wycofują się z aktywności w mediach społecznościowych i ograniczają informacje, które udostępniają innym inter­nautom, albo przeciwnie, zwiększają liczbę komentarzy i udostępnień.
• Według internautów, trollujący robią to naj­częściej w celach: manifestacyjnych (zwróce­nia na siebie uwagi, wyładowania frustracji), autoprezentacyjnych (dla popularności, dla żartu), agresywnych (wobec osoby, tematu lub rzeczy), utylitarnych (dla pieniędzy, w ra­mach obowiązków) oraz konwersacyjnych (dla podtrzymania relacji).
• Respondenci, którzy przyznają się do tro­llowania, twierdzą, że motywuje ich chęć wyrażenia kontestacji i alternatywnych opinii (największa grupa), a także chęć prowokacji, zamiar eskalowania agresji i dyskryminacji innych.
• Co dwudziesty internauta deklaruje, że świadomie uprawia trolling w mediach społecznościowych.

Pobierzcie publikację i przekonajcie się sami, że istnienia internetowych trolli nie można włożyć między bajki!